Na osnovu tog sporazuma uspostavljen je šengenski sistem, jedan od najvažnijih razloga zbog koji je Evropska Unija ono što je danas.

A danas je Evropa pred novim izazovima. Izazovima koji sve više prijete da je pretvore u suprotnost njenih proklamovanih načela. Od Evrope bez granica do Evrope zatvorene u svoje granice. Evropa mijenja svoja pravila tvrdeći da se radi o reakciji na terorističke prijetnje u Evropi. Tu se kao dokaz navode napadi u Briselu, Parizu i Berlinu, kao i fenomen „stranih boraca”, odnosno građana EU koji se pridružuju terorističkim grupama kao što je tzv. Islamska država u Siriji i Iraku.

Uredbu kojom se mijenja Zakonik o šengenskim granicama, Evropska komisija je predstavila u decembru 2015. Uredba obavezuje države članice da sprovode sistemske provjere svih osoba koje prelaze spoljne granice Evropske Unije u bazama ukradenih i izgubljenih ličnih dokumenata, Šengenskom informacionom sistemu (SIS) i ostalim relevantnim bazama podataka. Provjere vazdušnih, morskih i kopnenih granica će biti obavezne i prilikom ulaska u i prilikom izlaska iz EU.

Tako je, prije više od godinu, predstavljeno zatvaranje Evropske Unije unutar svojih granica. Bezbjednost spoljnih granica Unije sada podrazumijeva izgradnju snažnog štita na tim granicama. Štita protiv terorizma u Evropi, kako je predstavljen u izvještajima Monike Makovei, koja je o cjelokupnom procesu izvještavala Evropski Parlament.

I početkom decembra prošle godine, prema uredbi koju je Evropski Parlament izglasao, svi građani EU i trećih zemalja će biti sistemski provjeravani pri ulasku ili izlasku iz Evropske Unije u bazama podataka, na primjer u bazama izgubljenih ili ukradenih dokumenata. Ili u bilo kojoj drugoj bazi podataka, kad smo već kod toga. Evropljani se nadaju da će tako hvatati teroriste. 

"Svaki spaseni život zahvaljujući otkrivanju potencijalnih stranih boraca, vrijedi uloženog napora, a sistemske provjere u bazama podataka su obavezan korak naprijed kako bismo ispunili našu osnovnu dužnost i našim građanima pružili minimalnu zaštitu", izjavila je izvjestiteljka Monika Makovei, kada je u Evropskom Parlamentu sa 469 glasova za, 120 protiv i 42 uzdržana, izglasana Rezolucija o promijeni Šengena.

Kada za koji dan, poslije objave u Službenom Glasniku EU, na snagu stupe ove promjene, države članice će imati šest mjeseci da se prilagode promjenama. A neće biti lako. Umjesto uobičajenih provjera kroz koje smo svi prolazili na graničnim prelazima zemalja EU vršiće se sistemska promjena svakog pojedinca. A koliko to može da traje ne zna niko. I koliko će da uspori kretanje ljudi, roba i kapitala, isto tako ne zna niko.

Zakonodavci su već predvidjeli takvu mogućnost pa su naveli i da “ukoliko zbog najavljenih sistemskiih provjera dođe do usporavanja kopnenog i morskog saobraćaja, države članice mogu umjesto njih da vrše ciljane provjere, pod uslovom da procjena rizika ukazuje na to da neće doći do prijetnji po unutrašnju bezbjednost i javni red. Lica koja ne moraju da prolaze kroz ciljanu proveru će morati da prođu kroz uobičajenu provjeru kako bi se utvrdila autentičnost putnih dokumenata i dokazao njihov identitet.”

To znači da će, kad je gužva, osoblje na graničnim prelazima imati slobodnu volju da procijene koga treba izvesti iz reda i nad njim primjeniti sistemsku provjeru, a koga pustiti da prođe uobičajenim tokom.

A sve to treba da spasi Evropu od terorizma, sa osvrtom na one koji se njeni građani a vraćaju se sa različitih ratišta. Ali će sve to dovesti i do velikih problema u funkcionisanju maksime Evropa bez granica jer, htjela ili ne, Evropska Unija podiže zidove.