Tekst postavlja složena pitanja o rodnim identitetima, koji se ne odnose samo na seksualnost, nego na cijeli set društvenih pozicioniranja, i na kojima uveliko počivaju čak i koncepti nacionalnih identiteta (vrijedi se podsjetiti otpora Egipta, Irana, Rusije i Vatikana UN Deklaraciji o pravima žena, sa obrazloženjem da bi davanje moći ženama da imaju vlast same nad sobom sasvim izmijenilo njihova društva). Iako iskakanje iz rodnih uloga i „prigodnog“ seksualnog ponašanja danas nije nemoguće i neuobičajeno, ovakva pomjeranja su potencijalno opasna kao rušenje ustaljenog poretka i raspodjele moći, te su i dalje često sankcionisana ili se primaju sa negodovanjem. Ipak, ova se pitanja postavljaju, zahvaljujući dokumentarizmu, na jednostavan, pristupačan, metaforičan način, što je doprinijelo širokoj popularnosti teksta, te brojnim nagradama i izvedbama širom svijeta.
Crnogorski kontekst
Iako je u Crnoj Gori predstava dobro kasnila u odnosu na svijet, ona je ipak, i po strani od svog humanitarnog karaktera, vrlo aktuelna. Crnogorski kontekst danas karakteriše neka po žene veoma ograničavajuća i teška mješavina zaostalih patrijahalnih načela i „novonametnutog“ kulta tijela i mladosti, koja je pogubna za žensko prihvatanje sebe, ne samo tjelesno. Takođe, nasilje nad ženama učestalo je, iako se prikriva kao tabu, a tabu predstavljaju i rodno-seksualni identiteti koji se ne uklapaju u binarne muško-ženske podjele.
Izvođačice – amaterke (Tamara Dajković, Sanja Nedić, Asja Šašić, Ivana Ćorović, Makica Vlaški, Maja Bogojević, Sandra Komarica, Jovana Živković, Sonja Dragović, Mirjana Vlahović, Marija Todorović Tatar, Ema Blagojević, Marija Minić, Anja Drašković, Maja Raičević i Ljiljana Raičević) su odabrane audicijom, i na sceni (koja je u crno-crvenim bojama „Dana V“, a to su i boje odjeće) su, iako izgovaraju iskustva drugih žena, prisutne vlastitim identitetom.
Kvalitet
Kreacija je kolektivna, bez rediteljske figure, te su učesnice same odabirale i gradile načine interpretacije. Radi toga, neke tekst čitaju, a neke govore, na različite načine (poetski, duhovito, ljutito, povrijeđeno, tužno, ekstatično itd.). Mizanscen je jednostavan, kao i gluma, izrazima lica i jednostavnim, sugestivnim pokretima, a ritam se postiže smjenjivanjem razigrano-euforičnih i potresno-bolnih iskustava. Kao i sami monolozi, i izvedbe su različitog kvaliteta (neke učesnice su se pomalo zakrivale iza prenaglašenih interpretacija, dok su neke pronašle vrlo sugestivan i upečatljiv ton), ali u cjelini, sa svim savršenostima i nesavršenostima, čine mozaik koji ostavlja veoma upečatljiv utisak. Osim kvaliteta i aktuelnosti izvedbe, ovaj projekat značajan je i kao mogućnost neke druge, prijeko potrebne vrste alternativnog pozorišta u Crnoj Gori, koje bi, koristeći tehnike aktivističkih performansa, pozorišta zajednice i slično, stvaralo pozorišne događaje relevantne za trenutak i probleme zajednice u kojoj nastaje.
Lokalna obojenost za univerzalna iskustva
Izvedbe „Vagininih monologa“ od 1998. godine dio su globalnog aktivističkog pokreta „Dan V“, u okviru kojega se organizuju različite akcije sa ciljem da se skrene pažnja javnosti na globalnu diskriminaciju i zlostavljanje žena. Kroz ove akcije se takođe i prikuplja novac za projekte zaštite od rodno zasnovanog nasilja, kao i za osnaživanje žena i djevojčica. Dakle, pri postavkama „Vagininih monologa“ akcenat je redovno na poruci i humanom karakteru, ali nerijetko ti aktivistički performansi dobiju i obličja prestava koje imaju i umjetničku vrijednost. S obzirom da se tekst tokom dugogodišnjih izvođenja donekle „potrošio“ i zadobio „političku korektnost“, što nije izvorna namjera, umjetnice i aktivistkinje u različitim sredinama pronalaze različite načine da ga očuvaju goruće aktuelnim i podare lokalnu obojenost univerzalnim iskustvima. Recimo, izvođačice ubacuju svoja iskustva, osim izgovaranja iskustava drugih; ili se izvedba posvećuje nekoj određenoj skupini žena (ženama sa invaliditetom, ženama pod burkama, itd).
(Izvor:Pobjeda)
