Iz Srbije potiče 4,04 odsto oružja koje koriste borci Islamske države u Iraku i Siriji – to je rezultat analize velikog uzorka do kojeg su došli istraživači organizacije Conflict Armament Research.

Srbiju je na šestom mjestu na listi najvažnijih zemalja porijekla. Pronađena su ukupno 74 relevantna predmeta iz Srbije, od toga 64 u Iraku. Međutim svega četiri komada oružja iz Srbije (svi pronađeni u Iraku) imaju godinu proizvodnje od 2000. do danas. Sve ostalo je starije, mnogo toga iz ere SFR Jugoslavije.

Na listi ubjedljivo prednjači Kina (43,5%), zatim Rumunija (12,12), Rusija (9,55), Mađarska (7,21), Bugarska (5,29). Preko 30 komada oružja pronađeno je još iz Njemačke, Iraka, Poljske, Češke i SAD. Iz Hrvatske su pronađena dva komada, iz BiH i Albanije po jedan.

Što se tiče porijekla municije, redosljed je nešto drugačiji. Najviše dolazi iz Rusije (25,51%), Kine (25,47), Rumunije (13,25), SAD (6,06), Bugarske (4,44), Kirgizije (3,25), Srbije (2,95) i Turske (2,71).

Ugledna londonska organizacija Conflict Armament Research (CAR) istraživala je više od tri godine – od jula 2014. do novembra ove godine – na teritoriji od Kobanea u Siriji do Bagdada. U pitanju je najobimnija studija naoružanja kojim raspolaže teroristička organizacija do sada. Analizirano je više 1.832 komada oružja, i više od 40.000 jedinica municije. Izvode je 12. decembra prvi objavio američki magazin Wired, a sada je dostupna cijela studija.

CAR je u izvještaju na 200 stranica detaljno opisao i put pojedinih isporuka. Recimo u arsenalu džihadista je pronađeno 19 sanduka municije 7,62 x 54 mm R koje je užički „Prvi Partizan“ legalno izvezao u Irak 2004. godine. Taj kalibar metka odgovara ruskom automatskom oružju, recimo kalašnjikovu i tokarevu. U odgovoru na upit CAR, srpska Vlada je navela da je pošiljka bila u sklopu napora međunarodnih trupa da opreme iračku vojsku nakon intervencije 2003.

U blizini Faludže je juna 2016. nađeno 60 jugoslovenskih M-79 „Osa“ kalibra 90 milimetara koje su se, tokom raspada Jugoslavije, zatekle u svim bivšim republikama. Ili bugarski tromblon PG-7M koji je put do fronta našao preko Srbije. Prema zvaničnom Beogradu, srpska kompanija je 2. aprila 2014. uvezla 960 komada, da bi ih dva dana kasnije preprodala Ministarstvu odbrane Burundija. Nije jasno kako je oružje na kraju došlo do islamista.

Premda 90 odsto oružja i municije potiče iz zemalja istočne Evrope, Rusije i Kine, istraživači CAR su otkrili da dobar dio tog oružja dolazi iz Sjedinjenih Država i Saudijske Arabije. Ove zemlje su zvanično nabavljale oružje proizvedeno u istočnim članicama EU i NATO, a zatim ih ilegalno dostavljale vjerovatno sirijskim pobunjenicima da bi oružje konačno padalo u ruke islamista. Taj su put najbrže prolazile protivtenkovske vođene rakete – samo dva mjeseca od izlaska sa fabričke trake to oružje je dolazilo do boraca IS.

Dok je Kina ubјedljivo najvažnija zemlja porијekla oružja, primjetno je da ipak u Siriji islamisti imaju više ruskog oružja. Zaključak istraživača CAR je da su islamisti uspjeli da zaplijene velike količine oružja od trupa odanih režimu – u Siriji je to pretežno rusko, a u Iraku pretežno kinesko oružje. Hemikalije za improvizovane eksplozivne naprave – nitrat amonijaka ili aluminijumska pasta – mahom dolaze iz Turske.

Analiza pronađenog naoružanja je dokazala i pokušaje da se zataška njegovo porijeklo. Tako je recimo municija prepakivana, dok su serijski brojevi na puškama prefarbavani ili namjerno grebani.

Dojče Vele