Pored humanitarne pomoći stanovništvu, Američki Crveni krst je otvorio bolnicu u Podgorici i dva sirotišta sa školama u Podgorici i Danilovgradu, ambulante, kantine, zubnu kliniku. U Crnu Goru uputio je i svoje ljekare i hirurge. Ali i fotografe.
Tri godine je njihov rad bio fotografski bilježen a bilježen je dio crnogorske stvarnosti koji je ostao zaboravljen.
Te slike danas se nalaze u fundusu Nacionalne biblioteke američkog Kongresa i predstavljaju svjedočanstvo o ondašnjoj Crnoj Gori i vremenu koje smo mi ponovo aktuelizovali iz ko zna kojih razloga. Svaka od tih slika ima ručno pisanu posvetu koja je one koji su fotografisani sačuvala od zaborava.
Na tim slikama živi i svjedočanstvo da se okupirana Crna Gora itekako nije mirila sa austrougarskom okupacijom i da je sve vrijeme itekako bio živ gerilski pokret.
Na poleđini slike Sima Grijuća piše...Ratnik iz zemlje ratnika. Silvo (Simo) Grujić, crnogorski komita koje je sam zarobio pedeset Austrijanaca. On je biojedan od stotina crnogorskih brđana koji su vodili neumoljivi gerilski rat protiv Austrijanaca nakon okupacije njihove zemlje. Došao je na Cetinje da ponudi svoje usluge američkom Crvenom krstu nakon što mu je sestra izliječena od tifusa u jednoj od američkih bolnica.
Simo Grijuć, foto: Američki Crveni krst
Slika jedne Crnogorke svjedoči da ni tada nijesu zaostajale za muškarcima u hrabrosti i junaštvu.
Milosava Perinović, foto: Američki Crveni krst
Ko kaže da žene ne mogu da se bore, pita se američki fotograf na poleđini fotografije devetnaestogodišnje Milosave Perinović za koju navodi da je predvodila crnogorske brđane u ratu protiv austrijskog okupatora. Na njoj je, piše, austrijska kapetanska uniforma.
Crnogorske komite, foto: Američki Crveni krst
Na grupnoj fotografiji komita američki fotograf je zapisao.. Crnogorske komite bile su strah i trepet za austrijske okupacione snage. Pune dvije godine vodili su bespoštedni gerilski rat sa neprijateljem. Na slici je grupa brđana koji su na sebi imali oružje i uniforme koje su sami zarobili od neprijatelja. Veliki broj njih se nalazi na liječenju starih rana u američkoj bolici u Crnoj Gori.
Komentari