VRHUNSKI evropski sineasti ovih dana potpisuju peticiju protiv budućeg sporazuma o slobodnoj trgovini između Evropske unije i SAD, koji bi uključivao i vizuelne medije. Oni smatraju da se ovim sporazumom poništavaju domaći zakoni koji štite nacionalne, evropske kinematografije i počinje tržišna utakmica, koja favorizuje američki film. Potpis za ovu peticiju dali su veliki umjetnici kao što su Mihael Haneke, Mišel Azanavisijus, Kosta Gavras, Pedro Almodovar, Vim Venders, Ken Louč, Aki Haurismaki, braća Tavijani...
Naše sagovornike pitali smo kakva je budućnost nacionalnih, evropskih kinematografija, među kojima je i srpska, i kakve su im šanse u poređenju sa dominatnim, američkim „blokbaster“ modelom?
- Nažalost, šanse su male - kaže, za „Novosti“, poznati glumac i reditelj Lazar Ristovski, koji se kao član Evropske filmske akademije pridružio kolegama i potpisao ovu peticiju. - Svjetsko tržište je postalo zavisno od toga šta Amerikanci rade, ne samo na filmu već i na televizijama, raznim rijaliti šouima, video igricama... Mlade generacije koje idu u bioskop su zavisnici od 3D tehnologije. Sad nam se obija o glavu sve ono što nijesmo sprječavali na vrijeme.
Ristovski dodaje da jedan pogled na naš televizijski program pokazuje da smo i sami proizvođači nekvalitetnih i šund sadržaja, koji će imati dalekosežne posljedice.
U Evropskoj uniji gotovo svi filmovi su subvencionisani, od avangardnih do repertoarskih, što govori da veliki dio političke elite ima izgrađenu svijest o tome da se kultura mora zaštititi kroz proizvodnju raznovrsnih filmova kako se nijedan segment tržišta ne bi olako prepustio stranim, prevashodno američkim kinematografskim proizvodima. Otud iznenađuje ovakva politička odluka, jer drastično mijenja dosadašnji stav i klimu - smatra naš poznati filmski kritičar i scenarista Dimitrije Vojnov.
Film je još uvijek snažan elemenat u formiranju nacionalnog identiteta, umjetnički proizvod koji najlakše prelazi iz jedne kulture u drugu. Takvog načina afirmacije malo koja zemlja želi da se odrekne, pogotovo ako ima dugu istoriju filmske proizvodnje. Tu američki film ne može da bude uzročnik odumiranja nacionalne kinematografije - uvjeren je Radojević.
Dimitrije Vojnov kaže da ga najviše brine interesovanje publike za kinematografiju, jer su mnoge zemlje dale previše prostora američkim filmovima, koji su apsolutno dominatni u nekim najpopularnijim žanrovima.
- U šali bih rekao da je budućnost srpske kinematografije upravo u tome što sada može da iskoristi ovaj sukob između Amerike i EU. No, ako sagledamo stvari ozbiljno, budućnost je svijetla. Ekonomska kriza će razdvojiti žito od kukolja, otpašće oni koji su srpski film doživljavali kao „kasicu prasicu“ i vid privrednog kriminala i formiraće se jedna nova elita sačinjena od ljudi koji vole film i koji žele njime da se bave i onda kada uslovi nijesu pogodni - zaključuje Vojnov.
(Izvorr:Večernje novosti)
