Konferenciju je u Podgorici organizovala Crnogorska panevropska unija u okviru Žan Mone projekta “Komuniciranje Evrope u panevropskim društvima” 2017-2019.

Glavni pregovarač Crne Gore sa Evropskom unijom (EU) Aleksandar Drljević kazao je da je kroz istoriju EU, politika jedinstva prepoznata kao jedan od ključnih mehanizama za uspostavljavanje mira, prosperiteta i otpora od konflikta, a da je, tek nešto kasnije, dobila obrise političkog projekta koji se, pored brojnih izazova, i danas uspješno sprovodi.

„U današnjim okvirima, kada EU čini 28 uticajnih zemalja Starog kontinenta, njena vrata su i dalje, čvrsto vjerujem, „širom“ otvorena za nove članice, u prvom redu, Crnu Goru i zemlje regiona“, istakao je Drljević na konferenciji koja je održana u petak.

Prema njegovim riječima, uprkos izazovima poput rasta euroskeptičnih i nacionalističkih snaga, Bregzita, kontroverzama migrantske krize, te drugim previranjima unutar same EU, ona ostaje snažna ekonomska i politička globalna sila koja baštini temeljne vrijednosti i na najbolji način zastupa interese svojih građana.

„Upravo je zbog poboljšanja sveukupnog standarda i kvaliteta života građana, punopravno članstvo Crne Gore u EU naš jedini i glavni vanjskopolitički cilj, kojem posvećeno i odlučno težimo“, rekao je Drljević i dodao da na ispunjenju obaveza definisanih evropskom agendom marljivo rade svi društveni akteri, a da o zajedničkim naporima najbolje govore do sada preduzeti reformski procesi.

On je podsjetio da je Crna Gora, nakon sedam godina od otpočinjanja pregovara, otvorila 32 poglavlja od kojih su tri privremeno zatvorena, dok se očekuje da će preostalo pregovaračko poglavlje 8 – Konkurencija biti otvoreno ove godine.

Kako je kazao, to potvrđuju i konstatacije iz posljednjeg izvještaja EK o Crnoj Gori u tim poglavljima, u kojima se navodi da je država umjereno spremna za primjenu pravne tekovine i standarda EU, te da je sveukupno u ovoj oblasti postignut određeni napredak.

Drljević je rekao da evropska ideja živi među građanima Crne Gore, i da je, kako je riječ o jednom od najkompleksnijih procesa u istoriji države, izuzetno važno adekvatno i blagovremeno informisanje građana o svim aspektima evropskog puta, čemu će doprinijeti Strategija informisanja javnosti o pristupanju koju je Vlada donijela krajem prošle godine.

Integracija zemalja regiona, kako je ocijenio glavni pregovarač, najbolja je strategija koja učvršćuje stabilnost evropskog kontinenta.

„Čvrsto vjerujemo da je uspjeh bilo koje države Zapadnog Balkana na evropskom putu uspjeh svih nas. Zato ćemo, kao predvodnik u ovom procesu, nastaviti da sa državama iz okruženja nesebično dijelimo naučene lekcije i iskustva iz pregovaračkog procesa, uvjereni da to doprinosi kvalitetnijoj i bržoj transformaciji regiona i njegovoj integraciji u EU“, poručio je Drljević.

Predsjednik Međunarodne panevropske unije Alen Terenoar podsjetio je da je prije 16 godina u Solunu održan samit evropskih šefova država i vlada, koji se izjasnio za integraciju Zapadnog Balkana u EU, te da je, nakon okončanja sukoba između naroda bivše Jugoslavije, državama Jugoistočne Evrope bilo saopšteno da će, u skladu sa njihovim željama, moći da pridruže evropskoj porodici.

On je ukazao da su od tog regiona samo Slovenija, Rumunija, Bugarska i Hrvatska uspjele da pristupe EU, ocjenjujući da za 16 godina to nije mnogo.

“Uz tehničke i pravne probleme, koji su službeno objašnjenje, postoje i politički motivi koji su članstvo u EU učinili sve zahtjevninijim i dugotrajnijim“, rekao je Terenoar, ističući da dugo čekajući pravo na punopravno članstvo u Uniji, narodi zemalja kandidata, kao i njihovi politički lideri, dovode u pitanje namjere Brisela i EU.

Prema riječima Terenoara, geografskim položajem, istorijski i kulturno, evropske države su predodređene, ako to njihovi narodi žele, da se pridruže EU.

On je podsjetio na situaciju povodom obilježavanja „Dana D“ u Normandiji, navodeći da „niko nije siguran da li ćemo tokom ovog vijeka živjeti u miru“.

„Ponovo imamo neku vrstu hladnog rata što je opasno i treba da obratimo pažnju i suočimo sa ovom informacijom, a za to je potrebno da imamo snažnu i ujedinjenu, a ne slabu Evropu. Treba da se ulože napori da se izmijeni Evropa i njene potrebe, za nove generacije“, ocijenio je Terenoar.

Šef delegacije EU u Crnoj Gori Aivo Orav rekao je da komuniciranje procesa evropskih integracija na Zapadnom Balkanu težak zadatak imajući u vidu kompleksnost procesa i informacije koje stoje na putu komunikacijskih napora.

On je kazao da bi Strategija komunikacije EU trebalo da pojasni šta integracije donose svakom pojedincu, koristeći jednostavne riječi, lokalne jezike i način priče koji je blizak svakom građaninu, ali da, nažalost, postoje negativne priče u vezi sa EU.

“Čujemo konstantno da je EU u krizi zbog Bregzita, migracija i poslednjih šest mjeseci zbog evropskih parlamentarnih izbora. Svi u svijetu znaju šta nije dobro u EU zbog toga što smo transparentni i demokratični, a Unija ne zna šta je pogrešno u nekim djelovima svijeta, jer ta društva ostaju zatvorena. Stoga, molim vas uradite domaći zadatak, popravite stvari kod sebe kući, a onda dođite i pomozite nama“, poručio je Orav.

„Nezavisni mediji preduslov su dobre i poštene javne debate koji smanjuju prostor za pristrasnost, narative koji negativno oblikuju percepcije i stavove ljudi o EU. U tom smislu nezavisnost Javnog servisa i medija uopšte ostaju od najvećeg značaja za EU“, naglasio je Orav.

On je dodao da je EU odlučna da osnaži slobodu medija i podrži i promoviše nezavisne medije.

Kao još jedan značajan izazov za komunikacione napore, šef delegacije EU je istakao svijet dezinformisanja, koji, kako je rekao, šteti ubjeđenjima i prilici građana da budu informisani.

Ambasador Rumunije u Podgorici, Ferdinand Nađi, govoreći o komuniciranju procesa integracija prije pristupa te zemlje u EU, kazao je podrška stanovištva tom procesu bila izuzetno velika, ali da se, kako se Rumunija bližila Uniji i stanovništvo bolje informisalo, smanjio broj onih koji podržavaju ulazak u EU.4

On je kazao da stanovništvo Rumunije, tokom procesa komuniciranja, nije imalo predstavu o poglavljima, početnim mjerilima i “žargonu” Brisela, niti su imali želju da se za to zainteresuju, već ih je zanimalo kako će se pridruživanje Uniji odraziti na njih i koje direktno koristi će imati iz tog procesa.

On je kazao da Rumunija, koja predsjedava Savjetom EU, podržava pristup EK kada je riječ o individualnoj procjeni kandidata na temelju zasluga kada je riječ o politici proširenja.

„Dijelimo procjenu Komisije da EU mora ostati kredibilan partner koji poštuje obećana data zemljama kandidatima, koje su zauzvrat ispunile svoje obaveze. Nedostak odluke o ostvaranju pregovora sa Albanijom i Sjevernom Makedonijom vodio bi ka različitim oponirajućim mišljenima o podršci Unije politci proširenja. Podržavamo i otvaranje posledjeg poglavlja za Crnu Goru koji se odnosi na konkurentnost“, dodao je Nađi.

Predsjednica CPEU Gordana Đurović kazala je da su na sve tri konferencije koje su do sada organizovali u okviru projekta istakli da je bolja komunikacije potrebna za bolju Evropu, ne samo za države članica i aspirante.

Samo otvorenim dijalogom o problemima i izazovima možemo krenuti naprijed i ostvarivati evropske stepenice”, ocijenila je Đurović.

Kao drugu poruku tokom dvodnevnog rada, kako je rekla, pokušaće da afirmišu veće angažovanje EU u regionu.

“Dugo smo i mi čekali Bregzit, izbore i sve evropske izazove, ali sada, sa novim evropskim institucijama, očekujemo da će dobre usluge EU prema našem regionu biti nastavljene. Zašto da ne, ako je potrebno, Evropski parlament ili neka druga institucija, može se naći i u poziciji fasilitatora za određene teme koje je važno da rješavamo u našim bilateralnim i unutrašnjim odnosima u regionu”, rekla je Đurović.

Ona je kao moto i poruku konferencije istakla „više Evrope i integracije u zemljama koje su kulturološki i istorijski odavno u Evropi, sa posebnim akcentom na mlade“.

Đurović je, osvrćući se na komunikaciju EK sa kojom su bili propraćeni izvještaji za zemlje regiona, kazala da EU poručuje da su vrata otvorena i da politika proširenja predstavlja ulaganje u mir, sigurnost, prosperitet i stabilnost Evrope i Zapadnog Balkana.

“Mislim da je ta poruka jasna, da to nije samo obostrani ekonomski interes i prosperitet zemlje, nego prosperitet na temeljima stabilnosti i pune integracije u skladu sa evropskim standardima. Svjesni smo da se EU mora konsolidovati da bi bila veća i snažnija, a da mi za taj proces moramo biti spremni”, rekla je Đurović.

Ona je podsjetila na poruke koje se često čuju iz regiona – da je kvalitet važniji od brzine, i istakla da je vrijeme ipak problem.

“Već dugo pregovaramo i zato sa nestrpljenjem očekujemo jesen u radu evropskih institucija. Spremni smo da nastavimo posvećeno da ispunjavamo svoje zadatke, ali nam treba pomoć da održimo “radnu temperaturue reformi”, kazala je Đurović.

Smatra da je za Crnu Goru, kao i za i Srbiju, sada najveći izazov da dobije konačna mjerila za vladivinu prava, kako bi to bila prekretnica, koja bi prikazala kraj procesa pristupanja.

Đurović je rekla da su Crna Gora i Srbija predvodnice u procesu integracija, ali da posebna pomoć treba da bude upućena zemljama koje imaju najviše otvorenih problema (Bosna i Hercegovina, Kosovo i Albanija) i da se na njih ne smije zaboraviti.

Konferencija će biti nastavljena danas panelima o evropskoj budućnosti i mladima, EU perspektivi i izazovima nakon evropskih izbora, kao i regionalnim izazovima na putu prema Uniji, a na kraju će učesnici usvojiti deklaraciju.