Izložba “70 godina od smrti Nikole Tesle“, koja obuhvata malo poznata dokumenta o sahrani velikog naučnika, prenosu njegove zaostavštine iz Njujorka u Beograd i formiranju i prvim danima Muzeja Nikole Tesle, otvorena je večeras u toj ustanovi.
Direktor Muzeja Nikole Tesle Vladimir Jelenković objasnio je Tanjugu da, za razliku od svih dosadašnjih izložbi koje su se zasnivale na Teslinoj zaostavštini, postavku “70 godina od smrti Nikole Tesle” čine dokumenti iz muzejskog fonda, nastali nakon smrti naučnika.
- Ovo je prilika da se vidi kako je izgledala sahrana, opelo, kako je izgledala posebna straža koja je bila prisutna na sahrani, ko se sve upisao u knjigu žalosti od velikana i verodostojnika onog vremena, pa sve do običnih ljudi – od, recimo, supruge predsjednika SAD Elenore Ruzvelt, pa do jedne posebne izjave saučešća koju piše zastupnik Josifa Visarionoviča Staljina na engleskom jeziku, gdje veliča Teslu kao jednog od najvećih naučnika svih vremena – rekao je Jelenković.
On je skrenuo pažnju i na dokument o kremaciji Teslinih posmrtnih ostataka, koji potvrđuje da je kremacija izvršena 25. marta 1943. godine.
Autorka izložbe Milica Kesler je precizirala da postavka u Muzeju Nikole Tesle prati šta se dešavalo sa zaostavštinom velikog naučnika tokom 15 godina poslije njegove smrti – od trenutka kada je preminuo 7. januara 1943. godine u hotelu “Njujorker” do 1957. godine kada je urna sa Teslinim posmrtnim pepelom donijeta u Beograd.
Ona je podsjetila da je Teslinu zaostavštinu nasljedio njegov nećak Sava Kosanović, i prebacio je u Beograd 1952. godine, dok je urnu u Beograd 1957. donijela Kosanovićeva lična sekretarica Šarlota Mužar.
- Izložba nam otkriva veliki broj do sada javnosti nepokazanih dokumenata koji se vezuju za smrt, sahranu (ko je bio na sahrani, ko je organizovao sahranu, na koji način je bila organizovana) i veliki broj dokumenata na osnovu kojih se vidi kako je Sava Kosanović nasljedio Teslinu zaostavštinu. Priča nam priču kojim je brodom zaostavština stigla u riječku luku, kako je prebačena u Beograd, smještena u prvom trenutku na Elektrotehnički fakultet, da bi u julu 1952. prebačena u Muzej Nikole Tesle gdje se i danas nalazi – rekla je Kesler.
Govoreći o značajnim podacima obuhvaćenih postavkom, Kesler je podsjetila da je komemorativna sjednica održana 10. januara 1943. i da je komemorativni govor održao njujorški gradonačelnik Fjorel Lagvardije, a prenosio Radio Njujork.
Tesla je sahranjen po pravoslavnom obredu 12. januara 1943. godine, opelo je održano u crkvi Svetog Jovana Bogoslova i potom je sahranjen, da bi 25. marta 1943. na izričit zahtjev Kosanovića posmrtni ostaci eshuminirani i kremirani.
- To su sve podaci koji do sada javnosti nijesu do kraja bili pojašnjeni. Znalo se za njih, ali sada je ispričana cijela priča o tome – istakla je Kesler.
Izložba će, prema riječima Jelenkovića, vjerovatno biti postavljena u Muzeju Nikole Tesle do kraja godine.
On je najavio i da će izložba “Teslin čudesni svijet elektriciteta” 30. maja biti predstavljena u Trsteniku, a 10. jula biće otvorena u Holu nauke u Njujorku. Pregovara se da se ista izložba organizuje i u elektrani na Nijagari.
(Izvor:Telegraf.rs)
