Ćirilov opisuje „Koštanu“ kao književno i pozorišno blago našeg kulturnog nasljeđa.
- Osjećaj slobode kod glavnih junaka javlja se kao potreba za odbacivanjem kanonskih društvenih okvira i zato Koštana mora da živi u kućnim bibliotekama kao obavezna obrazovna norma različitih generacija. „Koštana“ je istovremeno značajno i veoma popularno pozorišno djelo, što se po pravilu jako rijetko događa u teatru, i zato je publika decenijama uživala kada je postavljana na različitim scenama, najviše u beogradskom Narodnom pozorištu - kaže Ćirilov.
Stanković je ovo djelo prvi put napisao kada je imao 24 godine, ali ga je više puta prepravljao sve do konačne verzije, koju je objavio kao zasebnu knjigu 1924. godine. Verzija je iz ove godine poslužila za sva druga štampanja. Prvi put je ova drama štampana u cjelosti 1902. godine u Srpskom književnom glasniku.
Koštana“ je put izvedena 22. juna 1900. godine u Narodnom pozorištu u Beogradu. Reditelj je bio Čiča Ilija Stanojević, koji je u isto vrijeme igrao Mitketa. Koštanu je glumila Zorka Todosić, a muzički aranžman je uradio Franjo Pokoroni. Prvo izvođenje drame bilo je neuspješno jer je bilo malo publike, loših kritika i sam pisac je bio nezadovoljan.
U Fonoteci Radio Beograda i danas se čuva audio-zapis u kojem Čiča Ilija Stanojević igra Mitketa. Poslije debakla na premijeri „Koštane“, Bora Stanković vrši osamdeset promena u komadu i 1924. godine, kada slavi trideset godina književnog stvaralaštva, tako promijenjenu je ponovo štampa.
Tada je Koštanu igrala glumica Draga Spasić, a Hadži-Tomu Dimitrije Ginić. Novu premijeru, „Koštana“ je dočekala 7. aprila 1928. godine u Narodnom pozorištu u Beogradu. Prvi put, umjesto Čiča Ilije, Mitketa glumi drugi glumac Nikola Gošić, a Koštanu Sofija Novaković.
U njenom dugom opstajanju na sceni Narodnog pozorišta, „Koštanu“ su pred publikom oživljavale Olivera Marković, Usnija Redžepova, Maja Odžaklijevska, Milena Vasić, Ivana Žigon...
Kritika i publika su se ujedinile u fascinaciji „Koštanom“ u izvođenju Usnije Redžepove.
- Prefinjen ples, bez vulgarnosti, dostojanstven, a dovoljno temperamentan, samo je njena specijalnost, pisali su mediji od Usnijinoj „Koštani“.
(Izvor:Blic)
