Pred jutro posljednje nedjelje u oktobru, cijela Evropa svake godine prolazi kroz isti ritual pomjeranja časovnika sat unazad, te ljudi ustaju odmorniji nego uobičajeno, zahvaljujući dodatnom satu koji su proveli u krevetima, a drugi tu promjenu vremena koju su propustili, shvate tek kada negdje stignu sat ranije nego što je trebalo.

Ali možda neće tako ostati još dugo: u martu 2019. godine Evropski parlament je odlučio da se potpuno okonča sezonska promjena računanja vremena početak i kraj ljejtnjeg računanja. Ako to odobri samit EU, a zatim države članice ratifikuju i pretvore u zakone, satovi će se poslednji put pomjeriti u martu ili oktobru 2021. godine.

Ako se to dogodi, svakoj državi-članici EU će biti prepušteno da odabere da li će trajno živjeti u "ljetnjem vremenu" u kojem slučaju će njihova poslednja promjena sata biti u martu 2021. godine, ili u "starom" koje sada važi samo zimi te bi tim zemljama posljednje pomjeranje sata bilo u oktobru 2021.

Pristalice te novine, u stvari povratka na staro, kažu da će to uštedjeti novac i pomoći da bar spavanje bude zdravije, piše "Vajerd".

Jer, zadržavanje računanja vremena kakvo je sada jedan režim zimi, a drugi ljeti, može biti loše za zdravlje. Ljudi su stvorenja s navikama, a "cirkadijanski ritmovi" ciklusi od 24 sata koji određuju kada se ko osjeća pospano, gladno ili mu "treba WC", usko su povezani s "obrascima spavanja".

Pomjeranje satova silom razbija "cirkadijanske ritmove" ljudi, te se osjećaju umornije i rastrojenije nego inače, slično posljedicama uticaja dugolinijskih putovanja avionom.

Studija Univerziteta u Alabami, SAD, iz 2012. godine, otkrila je da u danima poslije pomjeranja satova unaprijed u martu, rizik od srčanog udara raste za 10 procenata. Istraživači pretpostavljaju da bi to moglo biti povezano s nedostatkom sna, što može doprinijeti i povećanim reakcijama na upale, kao i poremećajima imuniteta.

Pomjeranje sata je loše i za privredu jer je jedna studija američkog istraživačkog centra Korporacije RAND utvrdila da neadekvatno spavanje košta privredu Velike Britanije 50 milijardi funti godišnje zbog smanjenja produktivnosti i povećanja bolovanja.

I iz studije o američkim radnicima koja je trajala od 1983. do 2006. godine, već se zna da ponedjeljkom, pošto su dan ranije satovi pomjereni unaprijed, zaposleni spavaju 40 minuta manje, što je povezano sa 5,7 procenata više povreda na radu i 67,6 procenata više izgubljenih radnih dana, prenosi "Vajerd".

Odustajanje od pomjeranja satova, te i jednostavnije računanje vremena, ima smisla i iz perspektive trgovine. Sada je EU raspoređena u tri vremenske zone: Ujedinjeno Kraljevstvo, Irska i Portugalija imaju vrijeme tačno po Griniču (GMT), 17 država zapadne i centralne Evrope je na GMT+jedan sat, dok je Istočna Evropa na GMT+dva sata.

U zavisnosti od toga da li će se države pojedinačno odlučiti da se pridržavaju "ljetnjeg" ili "zimskog računanja", moglo bi se dogoditi da se Velika Britanija i Irska presele u istu vremensku zonu u kojoj je kontinentalna Evropa, što bi olakšalo komunikacije i trgovinu.

Izgleda da su građani zemalja EU velike pristalice ideje o odustajanju od "ljetnjeg računanja vremena". Prije no što je Evropska komisija izradila predlog o tome, a Evropski parlament ga odobrio, tokom javne rasprave o tome dobila je 4,6 miliona odgovora stanovnika svih 28 država-članica EU. To je najveći broj odgovora ikada dobijenih u bilo kojoj javnoj raspravi na poziv Evropske komisije.

Pokazalo se da se čak 84 odsto građana zalagalo za okončanje pomeranja sata dvaput godišnje. Za to je bilo najviše Britanaca (82 odsto onih koji su se oglasili), a najmanje Grka (56 odsto je reklo da bi se radije i dalje držalo sadašnjeg sistema).

Promjena računanja vremena je stara ideja, iz Prvog svjetskog rata. Njemačko carstvo se aprila 1916. godine prvo sjetilo da se časovnici pomjeraju jedan sat unaprijed, da bi se smanjila upotreba vještačkog osvetljenja tokom dana i tako uštedjelo gorivo za proizvodnju struje. Velika Britanija i Francuska su to ubrzo slijedile, a većina Evrope je po završetku rata na to sasvim i zaboravila.

Velika Britanija je uporno ostala pri promjeni računanja vremena još od 1916. godine osim kratkog eksperimenta između 1968. i 1971. iako je po tome bila usamljena u Evropi, sem tokom kratkog povratka te mjere i na Kontinentu u doba Drugog svjetskog rata.

Ideja o "ljetnjem računanju vremena" je zaista postala rasprostranjena povodom energetske krize zbog nestašice nafte 1970-ih godina, a tek dvije decenije kasnije, 1996. godine, EU je konačno objedinila satove kontinenta u jednom sistemu, nazvanom "Evropskim ljetnjim vremenom", koji traje od posljednje nedjelje u martu do poslednje nedjelje u oktobru, a, po svemu sudeći, okončaće se 2021. gdine, piše "Vajerd".