Pravilo je da izbornoj sjednici Svetog arhijerejskog sabora prisustvuje najmanje dvije trećine arhijereja, a njom predsjedava najstariji episkop po rukopoloženju ili hirotoniji. U ovom slučaju mogao bi to biti vladika Lavrentije koji je nastariji episkop po hirotoniji.

Kada je 15. novembra 2009. godine preminuo Njegova svetost patrijarh srpski Pavle, 44. poglavar Srpske pravoslavne crkve, koga je na tronu naslijedio arhiepiskop pećki, mitropolit beogradsko-karlovački Irinej, najstariji episkop bio je Vladika Amfilohije, koji je preminuo 30. oktobra.

Arhijereji u slučaju spriječenosti da učestvuju u izboru, mogu da imenuju zamjenike kojima prepuštaju pravo glasanja za izbor poglavara SPC.

Kandidati za patrijarha mogu biti svi aktivni eparhijski arhijereji koji najmanje pet godina upravljaju eparhijama, prenosi Tanjug.

Patrijarh se bira tajnim glasanjem

Pravilo je da se patrijarh bira pod svodovima hrama, a svakom izbornom krugu prethodi molitva priziva Svetog Duha. U sadašnjim uslovima, taj hram je patrijaršijska kapela Svetog Simeona Mirotočivog, povezana sa salom u kojoj zasijeda Sabor.

Patrijarh se bira tajnim glasanjem. Za izbor patrijarha biraju se trojica arhijereja koji dobiju više od polovine glasova članova izbornog Sabora. Glasanje se ponavlja sve do trenutka dok se ne izaberu trojica kandidata sa potrebnim brojem glasova.

Kada se birao nasljednik patrijarha Pavla, među trojicom vladika sa natpolovičnim brojem glasova bili su mitropolit-crnogorsko primorski Amfilohije, Irinej bački i Irinej niški.

Imena trojice vladika stavaljaju se svako u posebnu kovertu. Ona se potom zapečati i stavlja u Jevanđelje koje se odnosi u oltar hrama. Prethodno izabran duhovnik – neko od uglednih monaha, koji će kada predsjedavajući Izbornog Saveta pozove da, a nakon molitve priziva Duha Svetog, da izbor bude po volji Božjoj, izvlači iz Jevanđelja jednu od tri zapečanje koverte. Kovertu predaje predsedavajućem Izbornog Sabora koji otvara kovertu i saopštava ime novog patrijarha srpskog – ovaj puta 46. po redu, prenosi Tanjug.

Glasnim izgovaranjem imena novoizabranog patrijarha predsjedavajući potom zaključuje izbornu sjednicu.

Uvođenje u tron Svetog Save

Prema riječima doktora Jovana Janjića, profesora i biografa patrijarha Pavla, to je takozvani apostolski način izbora srpskog patrijarha što je ustanovljeno izmjenama Ustava SPC 1967. u vremenu komunizma, da bi se spriječilo necrkveno uplitanje u izbor crkvenog poglavara.

Drugi dan, kako podsjeća profesor Janjić slijedi uvođenje u tron u Sabornoj crkvi. Sjutradan po izboru na svečanoj Svetoj arhijerejskoj liturgiji patrijarh se ustoličava u tron, nakon toga, novoizabraani patrijarh stupa u prava i dužnosti vrhovnog poglavara i starešine SPC.

Prema tradiciji, uvođenje u tron Svetog Save obavlja se na liturgiji u Sabornoj crkvi Svetog arhangela Mihaila, dan posle izbora, a naknadno i bez vremenskih ograničenja u Pećkoj patrijaršiji, koja je drevno sjedište srpskih patrijarha.