Štampanje ove gramatike je poduhvat vrijedan pažnje i divljenja, jer su autori francuskim studentima i drugim frankofonim korisnicima detaljno i pregledno predstavli gramatički sistem četiri nova standarda, sa svim izmjenama i varijantama, naučno utemeljeli svoje tvrdnje u sociolingvističkoj teoriji kad je u pitanju odnos prema novim standardima, njihovim identitetima i imenima, dobro poznajući sociolingvističku situaciju nakon raspada bivše Jugoslavije, dijalektologiju a dijelom i istoriju jezika.
To nije bio nimalo lak zadatak.
Nastanak Gramatike opravdaju činjenicom da se uprkos različitim imenima radi o jednom polistandardizovanom jeziku, kao i potrebom za udžbenikom u nastavi na francuskim univeritetima na kojima se ova četiri jezika predaju kao jedan predmet.
Inače, ova gramatika je osma u ediciji gramatika Instituta slovenskih jezika u Parizu, nakon gramatika: poljskog, ruskog, češkog, bugarskog i nama posebno interesantne Gramatike srpskohrvatskog jezika iz daleke 1924. godine (prerađeno izdanje štampano je 1952) poznatih lingvista Antoana Mejea (Antoine Meillet) i Andre Vajana (André Vaillant), dakle, nastavak je jedne plodne tradicije pisanja dobrih gramatika slovenskih jezika.
Autori prve zajedničke Gramatike bosanskog, hrvatskog, crnogorskog, srpskog jezika pošli su od teze da iako su se nakon raspada Jugoslavije pojavile posebne gramatike za bosanski, hrvatski, crnogorski i srpski jezik, riječ je ipak, o jednom jezičkom sistemu sa četiri malo različita standarda, tj. jednom polistandardizovanom jeziku.
Razlika između navedenih polistandardizovanih jezika i jezika koji su predmet interesovanja ove gramatike je u tome što prvi imaju jedan naziv, dok drugi imaju četiri.
Bosanski, crnogorski, hrvatski i srpski su četiri zvanična naziva za jedan jezički sistem čiji se govornici potpuno razumiju, tako je uprkos različitim imenima, potpuno opravdano da se u jednom zajedničkom tekstu predstavi gramatika (fonologija, morfologija, sintaksa) četiri standardna jezika zasnovana na jednom istom jezičkom sistemu.
Za takvu vrstu jezika, kakvi su npr. engleski, španski, francuski, njemački i sl. pišu se zajedničke gramatike, pa je sasvim prirodno napisati i zajedničku gramatiku bosanskog, crnogorskog, hrvatskog i srpskog, premda to mnogima u državama u kojima su ti jezici zvanični, nije po volji, jer jedan gramatički sistem implicira jedan jezik što je suprotno od aktuelnih jezičkih politika u postjugoslovenskim državama.
Iz praktičnih razloga autori u svojoj gramatici umjesto četiri imena jezika koriste skraćenicu BCMS koja predstavlja inicijale od imena tih jezika na francuskom, po abecednom redu.
Zajednička obimna gramatika BCMS jezika podijeljena je u četiri nejednaka dijela: Uvod (25-51), Pismo, fonetika i fonologija (51-68), Morfologija – morfosintaksa (69-447) i Sintaksa (448-575). Slijedi selektivna bibliografija u kojoj su najbrojnije jedinice gramatike, pravopisi i rječnici, zatim Indeks pojmova na francuskom i Indeks na BCMS.
Slučaj BCMS (jedan jezički sistem, a četiri standardna jezika) uporediv je sa onim jezicima u svijetu koji su nacionalni i(li) zvanični jezici u različitim zemljama sa standardima donekle različitim od države do države (engleski u Velikoj Britaniji, SAD, španski u Španiji i zemljama Južne Amerike…) i koji predstavljaju primjere polistandardizovanih jezika.Razumljivost među korisnicima polistandardizovanih jezika je velika, a razlike među standardima mogu da imaju znatan simbolički značaj i da podstiču govornike da smatraju da se radi o različitim jezicima.
Prva zajednička gramatika bosanskog, hrvatskog, crnogorskog i srpskog jezika predstavlja dragocjen udžbenik francuskim studentima i svima onima koji žele da se na jednom mjestu upoznaju sa aktuelnim stanjem u novim standardima.
U pisanju ove gramatike autori su konsultovali svu gramatičku, pravopisnu, rječničku i drugu normativnu literaturu koja se odnosi na ispitivane jezike. Što se tiče gramatičkog sistema on je prikazan precizno i jasno u kombinaciji deskripcije i preskripcije, uz konstantno praćenje odnosa između uzusa i norme i objašnjenja u kom pravcu može da se kreće razvojni proces.
Termin “srpskohrvatski” prvi upotrijebio Jakob Grim Termin srpskohrvatski u slavistici ima dugu tradiciju, upotrijebio ga je najprije njemački filolog Jakob Grim (Jacob Grimm) 1824. godine, prihvatio ga je Slovenac Jernej Kopitar od 1836. i hrvatski gramatičari tokom XIX vijeka, široko se koristio, naročito u XX vijeku.
U Francuskoj je ovaj lingvonim u upotrebi od 1869. godine. Međutim, ovaj naziv nije uspio da postane nadnacionalani termin i da se definitivno nametne, kao ni neki drugi zajednički nazivi: neutralni ilirski, a ni oni koji su se koristili samo u naučnoj literaturi: novoštokavski i srednjejužnoslovenski.
Danas se umjesto jednog naziva za jezik u četiri države nastale nakon bivše Jugoslavije koriste četiri imena: bosanski, hrvatski, crnogorski i srpski. Autori Gramatike umjesto punih naziva jezika koriste skraćenicu BCMS ističući u poglavlju o imenu jezika da takvo rješenje ne zadovoljava potpuno, ali trenutno je najneutralnije i najmanje loše (Cette solution, sans etre vraiment satisfaisante, semble actuellement la plus neutre et partant la moins mauvaise, Gramaire, str. 46).
(Izvor:Vijesti)
