Četvoro od sedam potpisnika pisma kojim se zahtijevaju sankcije Srbiji bilo je aktivno na polju američke intervencije za rješavanje višedecenijskog spora Azerbejdžana i Jermenije oko oblasti Nagorno-Karabah, i to sa kritikama usmjerenim prema djelovanju Azerbejdžana čiji je dio sporna teritorija, piše "Danas".

Preostali kongresmeni koji se nisu bavili tom oblašću, nose iskustvo bliske saradnje sa albanskom zajednicom. Od te grupe se u budućnosti može očekivati veći pritisak za rješavanje kosovske krize, uz lobiranje za interese Albanaca na Kosovu, upravo poučeni iskustvima iz sukoba oko Nagorno Karabaha koji se često poredi sa kosovskim problemom, iako dva pitanja imaju mnogo tačaka razilaženja, piše beogradski list.

Pismo kojim se traže sankcije za Srbiju potpisalo je sedam članova najvišeg američkog predstavničkog tijela – šest kongresmena i jedna dama.

Potpisnici su Raža Krišnamorti (Raja Krishnamoorthi), Riči Tores (Ritchie Torres), Dejvid N. Sisilin (David N. Cicilline), Jan Šakovski (Jan Schakowsky), Džejms P. Mekgavern (James P. McGovern), Majk Kvigli (Mike Quigley) i Džim Kosta (Jim Costa).

Svi kongresmeni potpisnici pisma su članovi obavještajnog ili spoljnopolitičkog odbora najvećeg američkog zakonodvanog tijela. Svi su članovi demokratske stranke, a dvojica od njih – Krišnamorti i Mekgavern, imali su velikog udjela u procesu opoziva bivšeg američkog predsjednika Donalda Trampa, zbog čega uživaju povjerenje i zahvalnost Bajdenove administracije.

Takođe, dvojica potpisnika – Tores i Mekgavern, povezani su i putem jednog prethodnog pisma koje su uputili Bajdenu, a ticalo se sprsko-kosovskih odnosa. Oni su početkom oktobra ove godine, u jeku zaoštravanja situacije na Kosovu zbog novih pravila o registarskim tablicama, zatražili od Bajdena i državnog sekretara SAD Antonija Blinkena da se SAD što prije pozabave rješavanjem problema između, „dvije zemlje“, kako su naveli u pismu koje je takođe potpisalo sedam kongresmena.

Neki od onih koji sada traže sankcije za Srbiju imaju direktniju vezu sa sukobima na Balkanu ili su posjećivali region, kao što su Tores, Šakovski i Kvigli, a većina njih bavila se i problematikom oblasti Nagorno Karabah – to su Džim Kosta, Raža Krišnamorti, Džejms Mekgavern, Jan Šajkovski i Majk Kvigli.

Sa jednim od kongresmena nedavno se sastao i ambasador Srbije u Vašingtonu Marko Đurić. Naime, samo dvadesetak dana prije nego što je pismo kongresmena dospjelo u javnost, Đurić se sastao sa kongresmenom Džimom Kostom, članom Odbora za spoljne poslove u Predstavničkom domu, piše "Danas".

Džim Kosta, član Demokratske stranke, u Kongresu SAD predstavlja 16. distrikt Kalifornije, a prema podacima iz njegove biografije, ranije se bavio sukobom Azerbejdžana i Jermenije oko oblasti Nagorno-Karabah.

Na ovom polju iskustva ima i Raža Krišnamorti, takođe demokrata, koji u Kongresu predstavlja 8. distrikt države Ilinois, čiji je dio i grad Čikago, jedan od najvećih centara srpske dijaspore. I on je mogao imati prilike da se susretne sa Đurićevim saradnicima, s obzirom da je konzul Srbije u Čikagu od početka ove godine Damjan Jović koji je prije toga bio zamjenik Marka Đurića u kancelariji za KiM. Krišnamorti je, pored Mekgaverna koji je predvodio proceduru impičmenta, odnosno opoziva bivšeg američkog predsjednika Donalda Trampa pred Senatom, bio jedan od najvećih protivnika Trampove administracije.

On je sa koleginicom potpisnicom pisma za sankcije Srbiji Jan Šakovski sarađivao ranije na istragama korupcije u samim Sjedinjenim Državama, te ne čudi što se njih dvoje nalaze na istom dokumentu koji osuđuje Srbiju zbog korupcije.

Jan Šakovski jedina je žena među potpisnicima, članica Demokratske stranke, kongresmenka u ime 9. distrikta države Ilinois. Šakovski je bila u zvaničnoj posjeti Balkanu još tokom rata na Kosovu 1999. godine, kada je kao jedna od članova delagacije SAD posjetila granicu između Kosova i Sjeverne Makedonije, gdje je u tom trenutku boravio veliki broj izbeglica. Šakovski se i tada zalagala za jače sankcije Srbiji, kako bi se onemogućilo snabdijevanje zemlje opremom za rat.

Nekadašnjim ratovima na Balkanu bavio se i pomenuti Džejms P. Mekgavern, predvodnik opoziva Trampa. Megavern je takođe iz redova demokrata, predstavnik je 2. distrikta države Masačusets u Kongresu SAD. Mekgavern je reputaciju stekao kao vrhunski borac za ljudska prava koji se bavio sukobima u svetu od Sudana do Kine. Na njegov dnevni red došla su i ljudska prava na Balkanu kada je, u julu 2020. godine, podržao rezoluciju kojom se osuđuje genocid u Srebrenici i zločini bosanskih Srba.

On je u domaćim medijima često nazivan i „albanskim lobistom“, zato što je član albanskog kokusa u Kongresu, kao i kolega Riči Tores.

Riči Tores je, osim što je demokrata i predstavnik 15. distrikta države Njujork, sa sjedištem u Bronksu, i kopredsedavajući albanskog kokusa. Iako je Tores hispano-afroamerikanac, on se zalaže za prava albanaca jer se Bronks, iz koga on potiče, smatra jakim uporištem albanske zajednice. Bronks je ujedno i najveća baza glasačkog tela demokrata te se mišljenje njihovog predstavnika u Kongresu dosta uvažava.

Toresovo poznavanje srpsko-albanskih odnosa i kosovskog problema seže dalje od pisma koje je uputio Bajdenu za rešavanje spora oko tablica. On je ranije na Tviteru pisao o bivšem predsjedniku SRJ Slobodanu Miloševiću kao „najvećem ratnom zločincu 20 vijeka“.

„Milošević je zapamćen kao „kasapin Balkana“, njegovo ime je sinonim za etničko čišćenje. Među njegovim žrtvama su i braća Bitići, američki državljani koji su, kao zarobljenici, bili hladnokrvno ubijeni. Pravda za braću Bitići je odavno trebalo da stigne“, navodio je Tores.

Slučajem ubistva braće Bitići bavio se još jedan od potpisnika apela za sankcije Srbiji – Dejvid N. Sisilin. Sislin je demokrata, predstavnik 1. distrikta Roud ajlenda, a ranijih dodira sa Balkanom imao je kada je podržao rezoluciju Kongresa SAD za rješavanje slučaja ubistva braće Bitići.

Kongresmen Majk Kvigli, demokrata koji zastupa 5. distrikt države Ilinois koji obuhvata i neke delove Čikaga, u avgustu ove godine posjetio je Albaniju i obišao vazduhoplovnu bazu Kučova, prvu vazduhoplovnu bazu Alijanse na zapadnom Balkanu. Osim toga, Kvigli se snažno zalagao da Albanija prihvati izbjeglice iz Avganistana po povlačenju američkih trupa iz te zemlje u septembru ove godine.