Đukanović je u obraćanju podsjetio da počeci organizovanja lokalne samouprave na prostoru današnje Crne Gore datiraju još od XIII i XIV vijeka kada je većina gradova na obali Jadrana dobila svoje statute.

"Oni su bili temelj pravnog poretka, simbol njihove autonomije i nesumnjivi izraz specifičnosti tih gradskih zajednica. U Kotoru i Budvi statuti su sačuvani kao spomenici kulture, dok su u Ulcinju i Baru ostali tragovi u dokumentima koji svjedoče o njihovom postojanju. U Knjaževini Crnoj Gori, Ustav iz 1905 godine, u svom 12. Dijelu pod nazivom “opštine i pravna lica” postavlja temelje lokalne samouprave, dajući mogućnost građanima da ostvare svoje potrebe, život, rad i urede ih u lokalnoj zajednici koju su nastanili, ili iz koje su potekli. Već tada bio je prepoznat značaj komunikacije lokalnog stanovništva sa lokalnim organima vlasti", naveo je on.

Nakon nestanka 1918. godine Crna Gora je, kako je kazap,  u Kraljevini SHS bila svedena na geografski pojam i strukturu regionalnog i lokalnog okvira.

"Atribute svoje državnosti povratila je kroz Narodno-oslobodilačku borbu, a značaj organizacije institucija vlasti na lokalnom nivou ogleda se kroz formiranje narodnooslobodičakih odbora tokom rata. Nakon oslobođenja lokalni organi u Crnoj Gori se konstituišu i razvijaju u okviru komunalnog sistema. Vremenom ingerencije opština i lokalnih organa dobijali su i na obuhvatu i značaju. Inicijativni odbor koji su činili nekadašnji predsjednici skupština opština – Titograd, Nikšić, Cetinje, Kotor i Pljevlja 1972. godine u Titogradu, donio je Odluku da preduzme aktivnosti na formiranju udruženja opština za teritoriju Crne Gore, u želji da zajednički djeluju i više doprinesu njihovom razvoju. Podršku toj ideji da se opštine udruže u Nacionalnu asocijaciju radi zajedničkog djelovanja prema državnim organima u kreiranju sistema koji će omogućiti brži razvoj lokalnih zajednica, dali su najviši predstavnici Republike Crne Gore. To je bilo od presudnog značaja za dalje aktivnosti na osnivanju Zajednice, u koju se ubrzo udružilo svih 20 opština Crnoj Gori", naveo je Đukanović.

Tako je, podsjetio je,  stvorena Nacionalna asocijacije svih opština, čija misija je da zastupa i štiti interese lokalnih samouprava pred državnim organima i međunarodnim organizacijama.

"Disolucijom SFRJ u Crnoj Gori je počela reforma sistema lokalne samouprave kroz Zakon o lokalnoj samoupravi iz 1991. godine i Zakon o prenošenju nadležnosti organa državne uprave na organe lokalne uprave. Donošenjem Ustava 1992. godine, lokalna samouprava definiše se u okviru najvišeg konstitutivnog akta Republike Crne Gore. Nakon obnove nezavisnosti, Ustavom Crne Gore 2007. godine, kroz korpus ljudskih prava i sloboda jemči se pravo na lokalnu samoupravu. Cijeneći i afirmišući ulogu lokalne samouprave i ostvarivanje ovog, za život lokalnog stanovništa značajnog prava, bliža određenja u Ustavu su data u okviru posebnog poglavlja u dijelu ustavnih nadležnosti koja se odnose na uređenje vlasti", naveo je.

Evropska povelja o lokalnoj samoupravi koju je SE usvojio 1985 godine u Strazburu, čija je potpisnica i naša država, predstavlja, rekao je Đukanović, savremeni pravni temelj koji je uticao na oblikovanje lokalne samouprave kako u svim evropskim zemljama, tako i u Crnoj Gori.

"Ova Povelja postala je ključni međunarodni ugovor za zaštitu prava lokalnih i regionalnih vlasti, kao što su pravo na samoupravu, pravo na biranje lokalnih organa, pravo na vršenje svojih ovlašćenja, pravo na adminsitrativne strukture i finansijske resurse, i mnoga druga prava u cilju afirmacije i zaštite lokalne samouprave. Prihvatajući načela Evropske povelje o lokalnoj samoupravi Crna Gora danas ima značajnu ulogu u Kongresu lokalnih i regionalnih vlasti Savjeta Evrope koji je jedinstvena institucija sa nadležnošću da ocjenjuje stanje demokratije na lokalnom i regionalnom nivou u državama članicama Savjeta. Primarna uloga mu je da jača demokratiju i prati njen razvoj na lokalnom i regionalnom nivou", naveo je crnogorski šef države.

Usvajanjem Zakona o lokalnoj samoupravi definisana je, dodao je, saradnja na principima dobrovoljnosti i solidarnosti i udruživanja sredstava za vršenje poslova od zajedničkog interesa, u cilju zadovoljavanja potreba lokalnog stanovništva.

Zajednica opština kao nacionalna asocijacija lokalnih zajednica za teritoriju Crne Gore, u koju se na neodređeno vrijeme dobrovoljno udružuju jedinice lokalne samouprave, daje, pojasnio je,  posebnu mogućnost djelotvornije komunikacije kroz zastupanje i predstavljanje zajedničkih interesa i potreba opština.

Od osnivanja do danas generacije poznavalaca sistema lokalne samouprave iz svih članica izgrađivale su, primijetio je,  Zajednicu opština kao zajednički dom u ranijim državnim aranžmanima, kao i nakon referenduma 2006.

"Stvorena je moderna asocijacija lokalnih vlasti, na temelju Evropske povelje o lokalnoj samoupravi, Ustava Crne Gore i zakona, koja svoju misiju uspješno sprovodi pola vijeka. Da je Nacionalna asocijacija u potpunosti opravdala svrhu svog postojanja uvjerljivo govori i činjenica da su sve novoosnovane opštine odmah nakon osnivanja donijele Odluku na Skupštini da pristupe Zajednici. Danas svih 25 jedinica lokalne samouprave su njene članice. To je svojevrstan izraz povjerenja koje imaju prema Zajednici i njenoj posvećenosti i profesionalnom i stručnom pristupu u zastupanju interesa opština", naveo je Đukanović.

Zajednica opština je, ocijenio je on,  kao i crnogorsko društvo prošla kroz period krupnih društvenih, političkih, ekonomskih i socijalnih promjena koje su uslovljavale i potrebu prilagođavanja organizacije i načina djelovanja u novim okolnostima kako bi na najbolji način odgovorila zahtjevima svojih članica i postizanju ciljeva zbog kojih je osnovana.

"Zahvaljujući odgovornom rukovođenju zasnovanom na principima poštovanja različitosti, međusobne solidarnosti i saradnje u uslovima kada su nosioci lokalnih vlasti iz različitih političkih partija, profesionalnim pristupom i posvećenošću u rješavanju pitanja od zajedničkog interesa za sve opštine važnih za njihov razvoj i bolji kvalitet života građana, Zajednica opština je rijetka organizacija koja je očuvala jedinstvo u djelovanju, donoseći svoje odluke najčešće konsenzusom", istakao je.

To je, naglašava,  posebna vrijednost koju treba afirmisati kao primjer na koji se može ugledati naše društvo u cjelini.

"U tome je snaga Zajednice koja je postala važan partner Vladi i Skupštini Crne Gore u zastupanju zajedničkih interesa, posebno u kreiranju zakonskih propisa i javnih politika koje se tiču opština. Zajednica je, takođe, postala važan subjekt međunarodne saradnje naših lokalnih samouprava sa opštinama i asocijacijama drugih država kroz bilateralnu i multilateralnu saradnju, partnerstava i bratimljenja. Djelujući kao članica međunarodnih, evropskih i regionalnih organizacija ona je afirmisala Crnu Goru na međunarodnom planu i davala i daje značajan doprinos procesu evropskih integracija. Uvjeren sam da će važnost uključivanja Zajednice opština u proces kreiranja javnih politika, biti prepoznata od strane nadležnih državnih organa i da će se u tom procesu znatno više koristiti stručno znanje, iskustva i resursi sa kojima ona raspolaže", kazao je Đukanović.

Danas zajedno svjedočimo kako je realizacija dobre ideje moguća i ostvariva u svim sistemima i svim vremenima.

"Zajednici opština i njenim članicama, kao i svima zaposlenima u crnogorskim lokalnim samopupravama, želim da nastave znalački i složno da rade i da se bore za ostvarivanje zajedničkih ciljeva na decentralizaciji sistema i uspostavljanju adekvatnog zakonskog i finansijskog okvira koji će omogućiti njihov brži razvoj i bolji kvalitet života naših građana. Povodom ovog značajnog jubileja – 50 godina postojanja i rezultata koje ste ostvarili – odlikovao sam Zajednicu opština Ordenom crnogorske zastave II stepena", kazao je Đukanović.