Na istragu su pozvale, između ostalih, organizacije Hjuman rajts voč (HRV) i Amnesti internešenel jer je libanska istraga u zastoju od decembra kada su se optuženi zvaničnici usprotivili istražnom sudiji i poveli postupak protiv njega.

U razornoj eksploziji 4. avgusta 2020. godine poginulo je gotovo 220 ljudi, više od 6.000 je ranjeno i pričinjena je velika šteta u glavnom gradu Libana, Bejrutu.

Poziv je upućen u vrijeme kada se strahuje da bi veliki dio gigantskog silosa za žito u luci oštećen u eksploziji mogao da se sruši. Manji dio je nedavno pao posle požara uslijed fermentisanja zrna podstaknutog ljetnjom vrućinom koji je danima tinjao.

Libanske vlasti su zatvorile glavnu ulicu kraj luke i usmjeravaju saobraćaj u sporedne ulice iz predostrožnosti.

Grupa eksperata UN je takođe danas pozvala na međunarodnu istragu, ocijenivši da ta tragedija predstavlja jednu od najvećih nenuklearnih eksplozija u svijetu, a da nije učinjeno ništa kako bi se otkrilo zašto se to desilo.

Organizacije za ljudska prava su pozvale savjet UN da na predstojećoj sjednici u septembru odluči da će poslati "bez odlaganja nezavisnu i nepristrasnu“ istražnu komisiju u Liban.

Te organizacije vjeruju da bi se mogle utvrditi činjenice o eksploziji, uključujući osnovne uzroke, a da ne bude političke intervencije.

Time bi bila podržana kampanja porodica žrtava koje traže efikasnu istagu, kako je rečeno, a cilj je da se ustanovi odgovornost države i pojedinaca i podrži pravda za žrtve.

Mnogi krive libanske vlasti i smatraju da je tragedija posljedica dugogodišnje korupcije i lošeg upravljanja.

Eksplodiralo je gotovo 3.000 tona amonijum nitrata, visoko eksplozivnog materijala koji se koristi kao đubrivo, godinama nepropisno uskladištenog u luci.

Zvanična korespodencija između političkih, bezbjednosnih i sudskih zvaničnika je pokazala da su mnogi bili svjesni da je opasan materijal istovaren u luci prije jedne decenije, a da nisu preduzete mjere da se ukloni.

Posle eksplozije su lučki, carinski i pravni dokumenti pokazali da je amonijum nitrat dopremljen u Liban 2013. godine na ruskom brodu i od tada je stajao u skladištu.

Terek Bitar, sudija koji je vodio libansku istragu, optužio je četiri bivša zvaničnika vlade za namjerno ubistvo i nemar koji je dovelo do smrti desetina ljudi.

On je takođe optužio nekoliko visokih bezbjednosnih zvaničnika u tom slučaju, ali niko od njih nije pritvoren i dva optužena su ponovo izabrana za poslanike u maju.

Početna istraga Hjuman rajts voča ukazuje na potencijalnu umiješanost kompanija u stranom vlasništvu, te visokih političkih i bezbjednosnih zvaničnika u Libanu.

Ta organizacija je rekla da je sada jasnije nego ikad da libanska istraga ne može dovesti do pravde, te da je istražna komisija koja bi imala mandat Savjeta za ljudska prava UN prijeko potrebna.