Sagovornik “Vijesti” iz bezbjednosnog sektora tvrdi da su u Procjeni opasnosti od teškog i organizovanog kriminala (SOCTA 2021), dokumentu usvojenom u martu, evidentirani svi članovi tog klana i njihova pojedinačna zaduženja.

”Operativni podaci pokazuju da je organizovana kriminalna grupa Asmira Kalača najaktivnija na području šverca heroina, a zabilježene su i njihove aktivnosti u krijumčarenju drugih vrsta narkotika, u manjim količinama”, tvrdi isti izvor.

Prema istim informacijama, Kalač je svojevremeno bio dio organizovane kriminalne grupe na čijem čelu je njegov sugrađanin Safet Kalić, ali i grupe kojom je, prema informacijama američke Agencije za suzbijanje droge (DEA), upravljao Naser Kelmendi.

Navodno, u godinama kada je Kalić bio pod istragom, Kalač je šurovao sa klanom Kelmendi, ali je posljednjih godina oformio svoju krimi-ekipu.

Prema informacijama “Vijesti”, njegova kriminalna grupa veoma je značajna karika u balkanskoj heroinskoj ruti, a na tom “putu droge” sarađuju i sa klanovima iz drugih država od kojih uzimaju ili im predaju pošiljke. To su, navodno, dominantno krimi-ekipe sa prostora bivše Jugoslavije, koje su dobro uvezane.

Kalačeva grupa, navodno, heroin švercuje preko pograničnog pojasa sa Kosovom i Albanijom, a iz Crne Gore prebacuju ga drumskim putem, automobilima sa specijalno napravljenim bunkerima, ili teško pristupačnim planinskim putevima.

Ime Asmira Kalača još 2018. godine pojavilo se u tekstu američkog portala Gangsters Inc. koji je bio specijalizovan za izvještavanje o globalnim mrežama organizovanog kriminala.

Nakon što je Vlada Sjedinjenih Američkih Država Kelmendija stavila na crnu listu zbog Kingpinog zakona iz 2012. godine, tvrdeći da on vodi sjedište kriminalne porodice odgovorne za trgovinu drogama preko Avganistana u Tursku i u Evropu, taj medij objavio je da je u Kelmendijevom klanu Kalač bio zadužen za planiranje isporuke droge.

Opisali su i način na koji taj klan krijumčari drogu - pakuju je u modifikovanim komorama u rezervoarima, namještaju koji se sastojao od šupljina, lažnim donjim podovima u kamionima, ali i skrivenu u voću i povrću ili odjeći...

U tom izvještaju, međutim, njegovo kriminalno djelovanje vezuju za Bosnu i Hercegovinu.

”Putem dobro koordinisanih ruta krijumčarenja narkotika, velike pošiljke ekstazi pilula ušle su u Holandiju, zatim prevezene u Bosnu i Hercegovinu i na Kosovo, gdje su prepakivane i transportovane dalje prema Istanbulu. U Turskoj je ekstazi zamijenjen za heroin i druge droge”, objavljeno je tada.

Pojašnjeno je i da bi iz Istanbula droga potom bila krijumčarena preko Bosne i Hercegovine i Kosova, a onda isporučivana i prodavana dilerima i distributerima širom Evrope.

Heroin "posao" kriminalaca sa sjevera

Međuresorski tim sastavljen od pripadnika javne i tajne policije i tužilaštva u dokumentu SOCTA 2021 konstatovao je da krijumčarenje heroina predstavlja dominantnu kriminalnu aktivnost za organizovane kriminalne grupe sa sjevera Crne Gore, ali da je posljednjih godina registrovano i da su se pojedine kriminalne strukture iz centralnog dijela Crne Gore aktivno uključile u taj kriminalni posao.

”Kada su u pitanju najvažnije grupe, radi se o finansijski jakim kriminalnim grupama, sa čvrstom hijerarhijom, precizno definisanim ulogama i pozicijama pripadnika. Grupu vezuju jake porodične veze i dugogodišnje poznanstvo, budući da uglavnom potiču iz istog mjesta. Grupe su sastavljene od državljana Crne Gore, Kosova, Albanije i Turske. Ono što posebno treba ukazati jeste da je posljednjih godina registrovan trend smanjenog obima krijumčarenja heroina preko teritorije Crne Gore, prvenstveno zbog promjena krijumčarskih ruta i modusa sprovođenja ove kriminalne aktivnosti. Naime, organizovane kriminalne grupe koje na transnacionalnom nivou kontrolišu ovu kriminalnu aktivnost se u sve većoj mjeri opredjeljuju za krijumčarenje pomorskim rutama, pretežno iz luka u Turskoj, direktno ka lukama i ulaznim tačkama u zemlje Zapadne Evrope. Velike količine heroina koje se krijumčare Balkanskom rutom uglavnom zaobilaze teritoriju Crne Gore, s obzirom na to da se krijumčari u sve većoj mjeri odlučuju da heroin koji je transportovan do Kosova, preko Albanije pomorskim rutama dalje krijumčari u pravcu Italije”, piše u javnom dijelu tog dokumenta.

Istražitelji su utvrdili i da, kada je u pitanju distribucija heroina na lokalnom nivou, analize ukazuju da pripadnici kriminalnih grupa iz Berana, Nikšića, Podgorice i Bara narkotike nabavljaju od organizovanih kriminalnih grupa sa područja Rožaja, dok se jedan dio nabavlja direktno iz Albanije, i vrše njegovu dalju distribuciju širom teritorije Crne Gore.

”Cijene heroina, bez obzira da li se radi o heroinu koji je namijenjen daljem krijumčarenju ili lokalnoj distribuciji, približno su iste. Cijena kilograma heroina u Crnoj Gori iznosi od 15 do 21.000 eura, dok se cijena heroina koji se distribuira na lokalnom nivou krajnjim korisnicima kreće u rasponu od 10 do 20 eura po gramu, izuzimajući ljetnju turističku sezonu kada je registrovan trend blagog porasta cijene grama heroina, koja iznosi 30 eura”, piše u dokumentu SOCTA.

Prema tom dokumentu, proizvodnja i prerada heroina i dalje su skoncentrisane u Aziji, Avganistanu, Iranu i Pakistanu, ali istražitelji su konstatovali da su indikativne zapljene laboratorija za preradu heroina i morfijuma u nekim od zemalja Evropske unije:

”Što je posebno interesantno zbog sve većeg broja laboratorija koje se koriste za proizvodnju sintetičkih droga i ekstrakciju heroina”.

Tokom 2019. godine najveće količine zaplijenjenog heroina i morfijuma prijavile su zemlje Jugoistočne Evrope, pri čemu zapljene u Turskoj, koja predstavlja ključnu ulaznu tačku, predstavljaju 62 odsto od ukupnih zapljena na području Evrope.

Međuresorski tim koji je radio na izradi procjene posebno je ukazao da je došlo do određenih promjena kada je riječ o modusu operandi krijumčarenja heroina ka zemljama EU.

”Krijumčarenje heroina ka Evropi prati od ranije i utvrđene rute, uključujući i balkansku rutu i to prva ruta preko Turske i dalje preko regiona Balkana, koja je ujedno i dalje najzastupljenija ruta i druga ruta preko Turske, koja dalje ide ka zemljama istočne Evrope - Gruzija i Ukrajina. U Turskoj se heroin uglavnom krijumčari sa istoka ka zapadu zemlje. Na osnovu preliminarnih podataka pojedinačnih zapljena droge, čini se da pored zapljena heroina na istoku zemlje, oko Istanbula i blizu granice sa Bugarskom, neke značajne zapljene heroina su se dogodile u blizini granice sa Sirijskom Arapskom Republikom tokom 2020. godine, što upućuje da se određena količina heroina takođe krijumčari preko navedene zemlje, kako bi se izbjegle kontrole duž granice između Islamske Republike Iran i Turske”, piše u dokumentu SOCTA.

Pojašnjeno je da se iz Turske heroin obično krijumčari balkanskom rutom ka zapadnoj i centralnoj Evropi, bilo duž zapadnog kraka rute preko Bugarske do zemalja zapadnog Balkana, a zatim i na tržišta zapadnog Balkana i srednje Evrope, ili u manjoj mjeri duž istočnog kraka rute, koji ide preko Bugarske i zatim u Rumuniju, Mađarsku i druga tržišta zapadne i centralne Evrope.

”Pored navedenog, značajne količine heroina krijumčare se i pomorskim rutama uglavnom do luka koje su tokom ranijih godina predstavljale ključne ulazne tačke za kokain - Roterdam i Antverpen, odakle se dalje transportuju ka ključnim distributivnim tržištima u drugim zemljama zapadne i centralne Evrope”, piše u tom dokumentu.

Balkanska ruta

Prema podacima Kancelarije Ujedinjenih nacija za drogu i kriminal oko 60-65 tona heroina na godišnjem nivou krijumčari se preko teritorije zemalja jugoistočne Evrope, pri čemu se značajne količine heroina nalaze uskladištene na tom području odakle se dalje krijumčari iz Srbije ka Mađarskoj, odnosno preko Sjeverne Makedonije i Kosova ka Albaniji.

Istražitelji tvrde da region zapadnog Balkana i dalje predstavlja ključni tranzitni region za krijumčarenje heroina i najkraću krijumčarsku ruta između zemalja izvora i zemalja krajnjih destinacija.

Pojašnjeno je da se na tržište zapadnog Balkana heroin doprema iz Turske i Bugarske, ali i da su registrovani i slučajevi krijumčarenja iz Grčke.

”Cijena kilograma heroina u Turskoj kreće se u rasponu od 10.000 do 13.000 eura, a glavnu ulaznu tačku na području zapadnog Balkana predstavlja oblast oko Delčeva u Sjevernoj Makedoniji, odakle se dalje distribuira ka unutrašnjosti zemlje i dalje ka zemljama regiona. Cijena kilograma heroina u Makedoniji u oblasti koje slove kao baze za dalje krijumčarenje kreće se u rasponu od 12.000 do 15.000 eura. Preko teritorije Kosova heroin se dalje krijumčari iz pravca Ferizaja prema Prištini i Novom Pazaru i dalje ka Beogradu”, piše u dokumentu SOCTA.

Prema tom dokumentu druga ruta ide iz pravca Peći ka Crnoj Gori, odnosno Rožajama.

Objašnjeno je da se značajne količine heroina krijumčare preko Kosova ka Albaniji, gdje regija Elbasan predstavlja ključno čvorište (jer se nalazi na glavnoj ruti između obale Albanije i Grčke i Sjeverne Makedonije) i dalje korišćenjem pomorske krijumčarske rute prema Italiji i korišćenjem kopnenih krijumčarskih ruta prema Crnoj Gori.

Osim krijumčarske rute preko teritorije Makedonije, za region zapadnog Balkana značajna je i krijumčarska ruta koja vodi preko teritorije Bugarske, a heroin se krijumčari preko graničnih prelaza Gradinje/Kalotina.

U dokumentu piše da se preko teritorije Srbije heroin krijumčari korišćenjem nekoliko putnih pravaca, pri čemu regija južne Srbije predstavljaju ključno čvorište. Sa tog područja heroin se krijumčari ka unutrašnjosti Srbije - Beograd/Novi Sad i dalje ka Hrvatskoj.

Druga krijumčarska ruta ide preko Subotice ka Mađarskoj i dalje ka drugim zemljama Evrope, odnosno Austriji i Švajcarskoj. Prema dostupnim podacima cijena kilograma heroina u Nišu iznosi oko 19 000 eura, dok u zemljama krajnjim destinacijama iznosi oko 25 000 eura.

Krijumčarenje preko teritorije Bosne i Hercegovine odvija se u nekoliko pravaca. Dio heroina krijumčari se preko Trebinja u Hrvatsku, ili ka unutrašnjosti zemlje (Mostar, Sarajevo, Tuzla, Banjaluka), odakle se jednim dijelom krijumčari ka Hrvatskoj ili Srbiji. Cijena kilograma heroina u Bosni i Hercegovini iznosi oko 20.000 eura.

Preko teritorije Crne Gore heroin se krijumčari kopnenim putem, najčešće preko zvaničnih graničnih prelaza, u količinama od 5 do 30 kilograma, korišćenjem autobusa, putničkih i teretnih motornih vozila, sakriven u specijalno izrađenim bunkerima”, piše u Procjeni opasnosti od teškog i organizovanog kriminala

Dva puta preko Crne Gore

Krijumčarenje heroina preko teritorije Crne Gore obavlja se preko dvije rute, od kojih jedna ide iz Albanije (lokacije Skadar, Kruje, Leše, Drač i Tropoja) preko centralnog i južnog dijela Crne Gore.

Ulazne tačke su granični prelazi Božaj i Sukobin, odakle heroin dalje ide preko Herceg Novog i graničnog prelaza Debeli brijeg prema Hrvatskoj, a potom prema drugim državama Evrope.

Druga ruta, pojašnjavaju u dokumentu SOCTA, predstavlja dio tradicionalne balkanske rute kojom se heroin iz Avganistana preko Turske krijumčari do Kosova, odakle se iz oblasti oko Peći krijumčari dalje preko granice Crne Gore do Rožaja.

”Dio heroina koji je prokrijumčaren u Crnu Goru zadržava se na našoj teritoriji i isti je namijenjen domaćem tržištu, dok se preostali, uobičajeno veći dio prokrijumčarene količine priprema za krijumčarenje prema Srbiji i Bosni i Hercegovini i dalje prema drugim zemljama Evrope”.

”U dijelu koji se odnosi na krijumčarenje prema Srbiji, raspoloživi podaci ukazuju da nije riječ o intenzivnom krijumčarenju, ali su registrovani slučajevi krijumčarenja u oba pravca (Crna Gora - Srbija i Srbija - Crna Gora). Posebnu pogodnost za organizovane kriminalne grupe sa sjevera Crne Gore predstavljaju uspostavljeni direktni kontakti sa snabdjevačima u Turskoj, posredstvom lica sa Balkana preko kojih se i vrši nabavka heroina, a registrovano je da su i pojedine kriminalne grupe iz centralnog dijela Crne Gore takođe uspostavile navedene konekcije”, piše u dokumentu.

Krijumčare najčešće od pet do 30 kilograma

Preko teritorije Crne Gore heroin se krijumčari kopnenim putem, najčešće preko zvaničnih graničnih prelaza, u količinama od 5 do 30 kilograma, korišćenjem autobusa, putničkih i teretnih motornih vozila, sakriven u specijalno izrađenim bunkerima, tvrde istražitelji.

Pojasnili su da paravan za krijumčarenje predstavlja korišćenje transportnih sredstava kompanija koje se bave uvozom/izvozom i transportom različitih vrsta roba.

U dokumentu SOCTA piše i da je najveći dio zapljena registrovan na graničnim prelazima Božaj i Debeli brijeg, ali da su u lanac krijumčarenja dominantno bili uključeni državljani Albanije.

Konstatovano je i da je primjetan trend povezivanja organizovanih kriminalnih grupa iz Crne Gore koje se bave krijumčarenjem heroina (koje posjeduju razvijene saradničke mreže u Njemačkoj, Francuskoj, Švajcarskoj, Belgiji) sa organizovanim kriminalnim grupama čija je dominantna aktivnost krijumčarenje kokaina, tako da su ranije izgrađene mreže distributera kokaina na području zemalja Evrope, postale mreže za distribuciju heroina i marihuane.