Pored MEPPU, kako ističe, u oblasti kvaliteta vazduha nadležni su i Agencija za zaštitu životne sredine, Centar za ekotoksikološka ispitivanja, Zavod za hidrometeorologiju i seizmologiju i organi lokalne uprave.

Zagađenje vazduha i mjere

Novaković-Đurović je kazala da postoji jaka politička volja za smanjenje zagađenja vazduha što predstavlja veliku prednost. Međutim, nije nam odgovorila koje su mjere preduzete i hoće li se i na koji način smanjiti zagađenje vazduha.

– Sredstva za realizaciju određenih razmatranih mjera su već obezbijeđena (npr. ekološka rekonstrukcija TE Pljevlja). Postignuti su značajni rezultati u podizanju svijesti javnosti o značaju kvaliteta vazduha i uticaju zagađenja na zdravlje ljudi i životnu sredinu, promovisanju zdravih stilova života (alternativne vrste prevoza, energetska efikasnost u domaćinstvima). Politika kvaliteta vazduha je integrisana u ključne sektorske politike i politiku održivog razvoja, ali je neophodno dalje insistirati na sinergijskom djelovanju, naročito u oblasti energetike, saobraćaja, poljoprivrede i zdravlja - kazala je Novaković-Đurović u čijem mandatu ništa nije realizovano po ovom pitanju.

Ministarstvo, kako je kazala, ima veoma dobru saradnju sa lokalnim samoupravama i stalnu komunikaciju i razmjenu informacija za vrijeme sezone grijanja, na dnevnom nivou.

– U zonama gdje koncentracije zagađujućih materija prelaze bilo koju uspostavljenu graničnu ili ciljnu vrijednost, uzimajući u obzir granice tolerancije ukoliko su propisane, Ministarstvo, u saradnji sa Agencijom i organima lokalne uprave na čijoj se teritoriji zona nalazi, donosi plan kvaliteta vazduha. Ove planove donijeli su Opština Pljevlja, Podgorica i Nikšić – kazala je Novaković-Đurović.

Planovi, kako je dodala, sadrže odgovarajuće mjere kojima se period trajanja prekoračenja svodi na najmanju moguću mjeru i mjere koje se odnose na zaštitu posebno osjetljivih grupa stanovništva, posebno djece. Ukoliko su planom predviđene i mjere za smanjivanje emisija iz stacionarnih izvora, te mjere je dužan da finansira i sprovodi zagađivač.

Novaković-Đurović se hvali projektima koji su završeni još 2019. godine kada je u okviru IPA završen projekat „Jačanje kapaciteta za upravljanje kvalitetom vazduha u Crnoj Gori“.

- Zokonom 2017. godine izvršeno je terensko ispitivanje za prvu redovnu reviziju mreže za praćenje kvaliteta vazduha (ovakve revizije vrše se na svakih pet godina). Ispitivanjem je utvrđena potreba relociranja određenih mjernih mjesta u okviru državne mreže za praćenje kvaliteta vazduha, a takođe su određene tri nove lokacije za proširenje mreže u okviru navedenog projekta - kazala je ministarka Novaković-Đurović koja podsjeća na aktivnosti koje su bile prije pet godina.

Napomenula je da Ministarstvo, uz saradnju sa EK, priprema novi strateški dokument - strategiju upravljanja kvalitetom vazduha.

Kiti se tuđim perjem

– Za donošenje ovog važnog strateškog dokumenta neophodna je prije svega ekološka rekonstrukcija TE Pljevlja, jer je to ključna aktivnost na koju se poziva nacrt strategije. Početkom ove godine, Crna Gora je pohvaljena za odlično pripremljen Plan mjera za smanjenje emisija zagađujućih materija sa finansijskom analizom (zahtjev iz završnog mjerila za Poglavlje 27), koji je prethodno bio dostavljen na mišljenje Evropskoj komisiji – kazala je Novaković-Đurović. Napominjemo da je ovaj dokument završen još novembra 2020. godine i radilo se u mandatu 41. Vlade.

- Kako je dokument od velikog značaja za pregovore sa EU, jer se na osnovu njega utvrđuju obavezna smanjenja emisija zagađujućih materija koja su od velikog uticaja na domaću privredu, nužno je upodobiti ga sa aktuelnim rješenjima u energetskom i industrijskom sektoru. Važno je napomenuti da je Vlada donijela uredbu o graničnim vrijednostima emisija iz postrojenja za sagorijevanje, načinu izračunavanja graničnih vrijednosti emisija za postrojenja koja koriste više vrsta goriva, stopi odsumporavanja i načinu mjerenja emisija iz postrojenja za sagorijevanje, kojom je obuhvatila ložišta manja od 1 MW, a koja ranije nijesu bila obuhvaćena. Takođe, godišnje se donosi i Program praćenja kvaliteta tečnih goriva naftnog porijekla, u skladu sa standardom MEST EN 14274 - poručuje ministarka Novaković-Đurović.

Ništa konkretno za sezonu grijanja

Na naše pitanje šta se planira za sezonu grijanja, Novaković-Đurović ništa konkretno nije odgovorila.

Kazala je da veliki uticaj na kvalitet vazduha ima socijalni faktor koji uslovljava sporiji prelazak na čistija goriva i efikasnije uređaje za grijanje domaćinstava.

– Činjenica je da 70 odsto domaćinstava u Crnoj Gori za grijanje koristi čvrsta goriva (68 odsto drvo, dva odsto ugalj), dok 28 odsto koristi električnu energiju. Od domaćinstava koja koriste drvo za ogrijev, 60 odsto je u ruralnim područjima dok je čak 40 odsto u urbanim područjima. Na ovako visok procenat utiče činjenica da u crnogorskim gradovima ne postoje sistemi za centralno grijanje, dok u stambenom sektoru 60 odsto zgrada predstavljaju individualne porodične kuće. U većini porodičnih kuća za grijanje se koriste neefikasne peći (tzv. šporeti na drva, električni uređaji ili mali kotlovi na lož ulje) – odgovorila je ona na naše pitanje.

Izvor: Pobjeda