Veće PM čestice pretežno potiču iz zemlje, dok se manje stvaraju sagorijevanjem fosilnih goriva u vozilima i uglja u elektranama.

Postoje dvije vrste PM čestica - PM 10 i PM 2.5. PM 10 su čestice prečnika 10 mikrometara ili manje, dok su PM 2.5 čestice, ili sitne čestice, prečnika 2.5 mikrometara ili manje.

Američki centar za kontrolu i prevenciju bolesti (CDC) piše da, kada je koncentracija PM čestica povećana, treba preduzeti mjere kojima ćemo smanjiti količinu spoljašnjeg vazduha koju udišete.

"Provodite više vremena u zatvorenim prostorima, gdje je količina PM čestica u vazduhu obično manja. Ako ste napolju, izbjegavajte prolazak pored puteva, jer je pored njih koncentracija PM čestica znatno veća zbog automobila, kamiona i drugih vozila na putu", piše u smjernicama.

Kako PM čestice mogu uticati na vaše zdravlje?

PM 2.5 čestice su dovoljno male da dosegnu duboke djelove respiratornog trakta i uđu u vaša pluća. Izloženost sitnim česticama može da prouzrokuje kratkoročne zdravstvene probleme, kao što su iritacija očiju, nosa, grla i pluća, kašljenje, kijanje, curenje nosa i kratak dah.

"Izloženost sitnim česticama takođe može uticati na rad pluća i pogoršati zdravstvena stanja kao što su astma i bolesti srca. Osobe sa problemima sa srcem i disanjem, djeca i stariji mogu biti naročito osjetljivi na PM 2.5 čestice", navodi se na sajtu njujorškog Odjeljenja za zdravlje.

Odakle potiču PM 2.5 čestice?

Spoljašni izvori PM 2.5 čestica su izduvni gasovi iz automobila, kamiona i autobusa, kao i sagorijevanje drva, ulja i uglja.

Sitnije i štetnije čestice se takođe stvaraju iz reakcija gasova ili kapljica koje proizvode elektrane u atmosferi.

PM čestice se sastoje od čvrstih čestica i tečnih kapljica u vazduhu.

Bilo koja vrsta sagorijevanja ili pravljenja prasine se može nazvati izvorom PM čestica, na primjer:Emisije iz vozila i dima iz industrijskih elektrana, Sagorijevanje drva,Vrtlozi prašine koji se stvaraju kad duva vjetar.

Prema podacima sa sajta Agencije za zaštitu životne sredine, koncentracija štetnih PM čestica u tri crnogorska grada danas je iznad dozvoljenog nivoa.

Podaci sa sajta Agencije za zaštitu životne sredine od 13 sati pokazuju da je najveća koncentracija PM čestica bila u Pljevljima 193 PM10 µg/m3, slijedi Nikšić sa 97 PM 10 µg/m3, potom Bijelo Polje 81,4 PM10 µg/m3.

Sve vrijednosti iznad 50 µg/m3 prema podacima Agencije smatraju se visokom koncentracijom, dok su koncentracije od 100 do 180 µg/m3 veoma visoke.

Stanovnicima gradova sa najzagađenijim vazduhom savjetuje se da izbjegavaju aktivnosti na otvorenom, a pogotovo treba da budu oprezne ranjive grupe građana, kao što su stare osobe, hronični bolesnici, djeca i trudnice, saopštila je savjetnica za kvalitet vazduha u Agenciji za zaštitu životne sredine Gordana Đukanović. Zagađenost vazduha, prema najavama, biće i narednih dana.

Izvor: RTCG