Zamrzavanje imovine ruskih državljana i Ruske Federacije u zemljama EU i SAD, ali i zemljama koje prate spoljnju politiku EU, među kojima je i Crna Gora, u posljednje vrijeme izaziva ogromnu, negativnu, pažnju investitora.

Upravo zbog toga su su nedavno kineski regulatori održali hitan sastanak sa domaćim i stranim bankama kako bi razgovarali o tome kako da zaštite prekomorsku imovinu u slučaju da SAD uvedu sankcije Kini poput onih koje su nametnute Rusiji zbog njene invazije na Ukrajinu.

FAJNENŠEL TAJMS

Kako piše britanski Fajnenšel tajms, kineski zvaničnici su zabrinuti da bi iste mjere mogle biti preduzete protiv Pekinga u slučaju regionalnog vojnog sukoba ili druge krize. Administracija kineskog predsjednika Si Đinpinga zadržala je čvrstu podršku Vladimiru Putinu tokom krize, ali kineske banke i kompanije i dalje su oprezne u vezi sa bilo kakvim poslovima sa ruskim subjektima koji bi mogli da izazovu sankcije SAD, navodi list.

Na internoj konferenciji, održanoj 22. aprila, učestvovali su, kako se navodi, zvaničnici kineske centralne banke i ministarstva finansija, kao i rukovodioci više desetina lokalnih i međunarodnih kreditora kao što je HSBC. Ministarstvo finansija je na sastanku saopštilo da su bile zastupljene sve velike strane i domaće banke koje posluju u Kini.

Kina je veliki investitor u Crnoj Gori jer je izgradila prvu dionicu auto-puta preko njene Exim banke, a na jesen će kao donaciju rekonstruisati most na Đurđevića Tari.

KAKO JE SVE POČELO

Vlada Crne Gore je 8. aprila formalno usvojila sankcije Rusiji zbog vojne agresije na Ukrajinu. Sankcije prema Rusiji podrazumijevaju zamrzavanje imovine i ekonomsih resursa dijelu ruskih državljana i kompanija u Crnoj Gori i zabrana rada ruskim provladinim medijima.

Prethodno je zatvoren vazdušni prostor Crne Gore za ruske avione, što je konkretno demonstrirano 5. juna kada je šef ruske diplomatije Sergej Lavrov onemogućen da posjeti Srbiju jer su Crna Gora, Sjeverna Makedonija i Bugarska zatvorile svoj vazdušni prostor.

Podsjetimo, Ustavni sud, koji broji trenutno ima šest sudija, nije se još izjasnio o ustavnoj Inicijativi kojom se osporava zamrzavanje imovine ruskim državljanima. Odvojene inicijative su podnijeli Podgoričanin Predrag Zečević i Demokratski front.

U pravnoj akciji početkom prošlog ljeta zamrznute su 44 nekretnine ruskih državljana, što je dovelo do reakcije javnosti.

Nakon toga, Zečević je preko punomoćnika advokata Marka Ivanovića, predao Ustavnom sudu inicijativu za ocjenu ustavnosti i zakonitosti članova 18 i 19 Zakona o restriktivnim mjerama iz 2018. godine.

NEUSTAVNI ZAKON

Prema tom zakonu, državni organi Crne Gore su zamrzli imovinu ruskim državljanima, a podnosioci inicijative smatraju da to nije u skladu sa Ustavom i zakonima Crne Gore. I ne samo to, inicijatori su bili uvjereni da je zakon protivan interesima države koja bi mogla da plati milionske odštete.

U Inicijativi, podnijetoj 21. jula 2022. godine, se navodi da odredbe člana 18 i člana 19 Zakona o međunarodnim restriktivnim mjerama nijesu u skladu sa Ustavom Crne Gore, Evropskom konvencijom o ljudskim pravima i osnovnim slobodama odnosno Zakonom o ratifikaciji Evropske konvencije za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda, izmenjene u skladu sa Protokolom broj 11.

Sporni Zakon o restriktivnim mjerama je preuzet iz evropske legislative krajem 2018. godine, kada nije bilo govora o ruskoj invaziji na Ukrajinu, pa je potpuno logično što nije u crnogorskoj praksi primjenjiv. Zakon se primjenjuje prema “označenim licima”, koji se definišu kao teroristi ili oni kojima je Savjet bezbjednosti uveo sankcije, ili na osnovu spiska ANB—a.

Da je u pitanju neustavna odluka Vlade potvrdio je ranije i bivši predsjednik Ustavnog suda Crne Gore i profesor ustavnog prava dr Blagota Mitrić koji kaže da zamrzavanjem imovine ruskim državljanima, osim što je grubo pogazila Ustav, Vlada napravila opasan presedan, koji može izazvati dodatne komplikacije u našem pravnom sistemu.

PRAVNI PRESEDAN

Pravnih komplikacija su svjesni i u EU. Prema pisanju njemačkog lista Bild am zontag, Sud sa sjedištem u Luksemburgu primio je tužbe od jedne kompanije i 61 pojedinca iz Rusije i Bjelorusije, koji su stavljeni na crnu listu EU zbog njihove navodne podrške vojnoj operaciji Moskve u Ukrajini.

Poslovne ličnosti nastoje da ospore ono što smatraju kršenjem njihovih ljudskih prava i zamrzavanje njihove imovine u EU.

Prema nekim informacijama, slična tužba uslijediće i prema državama koje nisu članice EU a koje su uvele sankcije pojedincima iz Ruske Federacije, među kojima je i Crna Gora.