Iz resora ministra Damjanovića podsjetili su da je na sastanku ministara finansija Crne Gore i Republike Srbije, Aleksandra Damjanovića i Siniše Malog, postavljen osnov ove priče i usaglašen Nacrt Sporazuma o višemilionskoj donaciji sistema E-faktura od strane Republike Srbije, a koja neće biti na teret budžeta Crne Gore. Takođe, kažu oni, Vlada Crne Gore je, na sjednici 1. juna, usvojila Informaciju o prihvatanju donacije Republike Srbije za korišćenje licence za centralizovanu platformu za slanje, prijem, upravljanje i čuvanje elektronskih faktura pravnih lica i preduzetnika.

“Realizacijom sistema e fakture Crna Gora bi prestala da bude jedna od malobrojnih zemalja Evrope koja nije digitalizovala finansijsko područje. Svi propisi i upravljanje ovakvim sistemom, naravno da će biti usklađeni sa zakonima Crne Gore, kao što će i sva informatička infrastruktura biti na našoj teritoriji, uz punu zaštitu podataka i kontrolu softvera”, saopštili su iz MIF-a.

Damjanović smatra da bi fokus javnosti trebalo da bude upravo na tome da će ovakav sistem radikalno poboljšati ekonomske aktivnosti unutar naše države, tako što će se ubrzati robno-novčani tokovi unutar privrede, smanjiti siva ekonomija i riješiti ogromne teškoće u povraćaju PDV-a kojim su izložene crnogorske kompanije.

“Na zalost, akcenat je ovih dana stavljen na politizovanje ovako afirmativne priče, sa insinuacijama, koje imaju jednako utemeljenje kao i bojazan da će Njemci, kao kreatori SAP sistema koji godinama unazad država koristi za trezorsko poslovanje, imati pristup i upravlajnje našim državnim trezorom, što je nonsens”, rekao je Damjanović.

On podsjeća da je upravo SAP sistem jedini koji je, unutar sistema javne uprave, ostao imun na veliki sajber napad sa kojim smo se suočili u avgustu prošle godine.

“Zlonamjerne tvrdnje na ovu temu, negirao je i ministar unutrašnje i spoljne trgovine Srbije, Tomislav Momirović, koji je boravio u službenoj posjeti Crnoj Gori, stavljajući fokus na stvarnu namjenu ovog savremenog elektronskog sistema koji je pokazao velike pozitivne efekte za kratko vrijeme koliko postoji i u Srbiji. Takodje, u najkraćem roku će se, koristeći se zakonodavnim iskustvima Republike Hrvatske i Republike Srbije pristupiti izradi Predloga zakona o e-fakturama čime će se stvoriti institucionalni i zakonodavni ambijent za primjenu ovog sistema. Isti je de fakto prirodni nastavak procesa elektronske fiskalizacije, koja je prije dvije godine uvedena u Crnoj Gori, a nakon čega će se ići u pravcu kreiranja sistema elektronske akcize i elektronske otpremnice. Ovi sistemi ce napraviti ključni iskorak u borbi protiv sive ekonomije i ogromne poreske evazije što su veliki problemi sa kojima se danas suočava crnogorska ekonomija”, saopštili su Standardu iz Ministarstva finasija Crne Gore.

Mediji su ranije naveli da je donacija softvera za e fakturu zapravo katastrofa i direktni neprijateljski čin.

„Tim softverom se kontroliše kompletan platni promet u zemlji i tu su informacije o svakoj fakturi koja je isporučena od bilo kog pravnog lica u državi. Vitalni je državni interes da te podatke nema niko van Crne Gore, bez obzira na to gdje se nalazi softver koji prikuplja podatke. Onaj ko je napravio taj softver na kojem se čuvaju svi ti podaci ima najmanje 10 načina na koje može da im pristupi, napravi tzv. „tunel“ do drugog, trećeg, četvrtog, petog servera i da u bilo kom momentu ima podatke o svim tokovima roba, novca, bilo kakvog prometa u Crnoj Gori“, objašnjava jedan od vodećih kreatora IT rješenja u Crnoj Gori za M portal i naglašava da je vrijednost ove donacije stostruko manja od štete koja može da se nanese državi Crnoj Gori.

„Izrada takvog softverskog rješenja košta od 300.000 do 500.000 eura, ali je od vitalnog značaja da vam ga niko ne donira, jer može da radi sa njim što god hoće. Veoma je važno da takav softver bude napravljen u Crnoj Gori ili isključivo za potrebe Crne Gore, a ne da se licenca za njegovo korišćenje prihvata kao donacija, posebno ne u ovakvom vremenu i od ovakve države. Ovakav postupak nije više samo izdaja, već direktni neprijateljski čin“, zaključuje on.

U nacrtu ugovora koji je Vlada Crne Gore usvojila nema ni slova o tome na koji način bi država Crna Gora zaštitila sebe i svoju privredu od neovlašćenog pristupanja podacima, njihove zloupotrebe i svega onoga što bi moglo da se dogodi ukoliko se drugoj državi dozvoli detaljan uvid u kompletne tokove novca i poslovanja crnogorske privrede.

U samom ugovoru, ali i u Informaciji koja ga prati, navedeno je da je zapravo Ministarstvo finansija, odnosno ministar Damjanović, zamolio srpske kolege za ustupanje licence i to još krajem januara ove godine. U Informaciji se takođe navodi da je 26. aprila Ministarstvo finansija Crne Gore dobilo dopis Ministarstva finansija Republike Srbije br: 011-00-362/1/2023, kojim su obavješteni da je kompanija ASSECO SEE DOO (registrovana u Beogradu) „kao ovlašćeni isporučilac i distributer proizvođača licenciranog softvera – centralizovane platforme za slanje, prijem, upravljanje i čuvanje elektronskih faktura pravnih lica i preduzetnika, obezbijedila saglasnost proizvođača predmetnog licenciranog softverskog rješenja, za proširenje važenja licence na teritoriju Crne Gore, bez naknade, na period od tri godine od dana potpisivanja Zapisnika o proširenju važenja predmetne licence“.