Označavanje neke hrane kao potencijalno “zavisne” moglo bi pomoći ljudima da promijene ishranu, rekli su naučnici, budući da procjene pokazuju da bi se svaka sedma odrasla osoba i svako osmo dijete moglo “navući” na industrijski visoko prerađenu hranu (UPF).

Istraživači su kazali da bi način na koji neki ljudi konzumiraju hranu bogatu mastima i ugljenim hidratima mogao “ispuniti kriterijume za dijagnozu poremećaja zavisnosti”, prenosi Hina, pozivajući se na dpa.

Ponašanja koja zadovoljavaju taj kriterijum su, između ostalih, intenzivna žudnja, simptom odvikavanja, manja kontrola nad unosom i nastavak upotrebe uprkos posljedicama poput pretilosti, poremećaja prejedanja, lošijeg fizičkog i mentalnog zdravlja te nižeg kvaliteta života, navode istraživači.

Drugačiji učinak na mozak

Tim međunarodnih istraživača ukazuje na analizu 281 studije iz 36 različitih zemalja, koja pokazuje da se “zavisnost o ultra-prerađenoj hrani” javlja kod 14 odsto odraslih i 12 odsto djece.

Naučnici kažu da bi označivanje neke hrane visokim udjelom ugljenih hidrata i masti kao “zavisničke” potencijalno moglo poboljšati zdravlje kroz promjene društvenih i kliničkih politika.

“Priznavanjem da određene vrste prerađene hrane imaju svojstva tvari koje stvaraju zavisnost, mogli bismo pomoći u poboljšanju globalnog zdravlja”, rekla je Ashley Gearhardt, autorka članka i profesorica psihologije na Univerzitetu Michigan u SAD-u.

To bi, takođe, potaknulo više istraživanja u tim područjima, napominju autori.

S obzirom na to koliko je ta hrana rasprostranjena – čini 58 odsto kalorija koje se konzumiraju u Sjedinjenim Američkim Državama – postoji toliko toga što ne znamo”, naglasila je koautorica Aledžandra DiFeliceantonio, docentica na Institutu za biomedicinska istraživanja Fralin u SAD-u.

Autori rada, koji je objavio The BMJ, dali su primjer porcije lososa i čokoladice – losos ima omjer ugljenih hidrata i masti otprilike 0 prema 1; nasuprot tome, čokoladica ima omjer ugljenih hidrata i masti 1 prema 1, što čini se povećava potencijal zavisnosti o hrani.

“Ta kombinacija ima drugačiji učinak na mozak”, dodala je DiFeliceantonio.

Snažni pojačivači učinaka

Istraživači iz SAD-a, Brazila i Španije ističu da “rafinirani ugljeni hidrati ili masti izazivaju slične nivoe izvanstaničnog dopamina u moždanom striatumu kao one koje se vide kod supstanci koje izazivaju zavisnost poput nikotina i alkohola”.

“Hrana koja sadrži visok nivo rafiniranih ugljenih hidrata ili dodatih masti jak je kandidat za supstancu koja izaziva zavisnost”, dodaju.

Prehrambeni aditivi takođe mogu pridonijeti “zavisnosti o UPF-ovima”, rekli su.

Iako aditivi, koji se dodaju hrani zbog ukusa i kako bi “poboljšali osjećaj u ustima”, sami po sebi vjerovatno neće izazvati zavisnost, mogli bi “postati snažni pojačivači učinaka kalorija u crijevima”, napisali su.