S druge strane, pozvali su Kosovo da započne postupak osnivanja Asocijacije općina sa srpskom većinom na Kosovu.

U zajedničkom saopštenju koje su nakon samita EU poslali Predsjednik Francuske Emanuel Macron, kancelar Njemačke Olaf Scholz i premijerka Italije Georgia Meloni, uz predsjednika Evropskog vijeća Charlesa Michela i Visokog predstavnika za vanjsku politiku i sigurnost Josepa Borella, koji su dan ranije u Bruxellesu imali sastanke s premijerkom Kosova Kurtijem i predsjednikom Srbije Aleksandrom Vučićem, prima se na znanje spremnost strana za usvajanje evropskog prijedloga o Asocijaciji opština sa srpskom većinom na Kosovu i njihovu spremnost za implementaciju, a od Srbije se traži de facto priznanje Kosova.

" Kako bi postigli brzi napredak u implementaciji, pozivamo Kosovo da započne postupak osnivanja Asocijacije općina sa srpskom većinom na Kosovu kako je opisano u draftu statutu, a od Srbije se traži da provede de facto priznanje. Formalnosti, uključujući usvajanje, ne bi trebale biti prepreka napretku po ovim pitanjima",  napisali su u zajedničkoj izjavi ovi lideri triju najvećih EU članica i predstavnici EU-a.

Ova poruka EU lidera je došla nakon što su u četvrtak propali pokušaji postizanja dogovora između Kosova i Srbije o normalizaciji odnosa. Premijer Kosova Albin Kurti je nakon sastanka s EU liderima izrazio spremnost za prihvatanje svih sporazuma, uključujući i prijedlog statuta za osnivanje Asocijacije opština sa srpskom većinom. To je bio veliki napredak jer je Kurti do sada odbijao prihvatiti osnivanje Asocijacije. Ali Kosovski premijer zatražio je da i on i Vučić potpišu sve te sporazume uz naglasak da ‘samo potpisivanje znači prihvatanje, a potpisano prihvatanje jamči implementaciju‘. No Vučić je odbio potpisati i rekao da on neće prihvatiti ni de facto ni de jure nezavisnost Kosova, niti članstvo u UN-u, niti tačke sporazuma koje govore o teritorijalnom integritetu Kosova. Ta izjava je jasno kršenje obaveza iz sporazuma koje je, prema stavu EU, Srbija ranije prihvatila.

EU je odnose Kosova i Srbije imala i kao tačku rasprave na sastanku Evropskog vijeća. U zaključcima s tog sastanka pozvani su i Kosovo i Srbija da ‘bez kašnjenja i bez preduslova ispune sve dosadašnje sporazume‘. Upozorili su da će nedostatak napretka u implementaciji imati posljedice i po jednu i po drugu stranu.

Od EU lidera je predsjednik Srbije Aleksandar Vučić dobio jasnu poruku da mora osuditi napad na Kosovsku policiju na sjeveru Kosova 24. septembra 2023. godine, koju je Visoki predstavnik EU Josep Borrell nazvao terorističkim napadom. Vučićeva igra u kojoj on na zapadne političare ostavlja utisak da osuđuje taj napad, a u Srbiji napadače smatra herojima, nije uspio. Sve je više dokaza da je država Srbije imala ulogu u tom napadu i ovisno o istrazi, Srbija može snositi i posljedice zbog toga.

Predsjednica Europske komisije Ursula von der Leyen je rekla da Europska komisija čeka rezultate istrage kako bi nakon njih odlučila o mjerama protiv Srbije i kakve bi te mjere trebale biti. Mnogi diplomati u Bruxellesu kažu da je došlo vrijeme da predsjednik Srbije shvati da ne može s jedne strane govoriti da se zalaže za mir i dijalog, a s druge strane odobravati da razne skupine iz Srbije ili potpomognute od strane Srbije izazivaju sukobe na Kosovu. Ali su i kosovskoj strani dali do znanja da mora ispuniti svoj dio obaveza, učiniti konkretne korake u deeskalaciji situacije na sjeveru i prihvatiti obavezu osnivanja Asocijacije opština sa srpskom većinom.

Izvor:AntenaM