Region Zapadnog Balkana je dugo bio važan u snabdijevanju kanabisa na tržištu EU. Kanabis se uzgaja i u zatvorenom i na otvorenom u cijelom regionu. Međutim, period 2017-2021. karakterističan je za nagli pad zapljena biljnog kanabisa. Neke od zaplijenja izvršene su i na području Crne Gore, a takođe otkriven je i određeni broj plantaža ove biljke.

U EU se procjenjuje da je oko 84 miliona odraslih (uzrasta od 15 do 64 godine) probalo kanabis u nekom trenutku svog života, a 22,6 miliona je koristilo kanabis u prošloj godini. Postoji relativno visok udio upotrebe među mlađim odraslim Evropljanima, s procjenom da je 8,6 miliona ljudi starosti između 15 i 24 godine koristilo kanabis u prošloj godini i 4,5 miliona u posljednjem mjesecu (EMCDDA, 2023b).

 
FOTO: UPCG

Prema analiza "Tržište droga EU: kanabis — kriminalne mreže", dok je 2017. godine na regionalnom nivou zaplijenjeno više od 84 tone, uglavnom u Albaniji, ova količina je značajno smanjena na oko 19,5 tona u 2019. i 14 tona u 2021. godini.

- Čini se da je na ovaj pad zapljena uticala promjena u uzgoju kanabisa u regionu Zapadnog Balkana od 2016. godine, pri čemu se manje kanabisa uzgaja na otvorenom. Može se kazati da su na to uticali veliki napori na iskorjenjivanju u Albaniji, gdje su operacije poduzete u saradnji sa italijanskom "Guardia di Finanza". Sve u svemu, situacija je postala raznovrsnija i složenija, sa sve većim brojem zemalja u regionu koje prijavljuju velike zatvorene lokacije za uzgoj kanabisa, pri čemu je dio droge vjerovatno namijenjen za izvoz. Zemlje Zapadnog Balkana su takođe važni dobavljači kanabisa za druge zemlje u regionu i za Tursku. Albanija se smatrala glavnim izvorom biljnog kanabisa van EU koji je bio namijenjen evropskom tržištu prije 2018. godine, ali od tada susjedne zemlje kao što su Grčka, Italija i Sjeverna Makedonija izvještavaju o značajnom smanjenju zapljene albanskog kanabisa. Iako dostupne informacije ukazuju na povećanje proizvodnje u drugim zemljama Zapadnog Balkana, do danas nije zabilježeno intenziviranje prekogranične trgovine kanabisom. Ipak, čini se da su rute trgovine kanabisom u EU i susjedne zemlje i dalje aktivne. Izgleda da su neke od kriminalnih mreža na Zapadnom Balkanu uključene u trgovinu kanabisom u EU i proizvodnju unutar EU takođe povezane sa trgovinom na veliko kokainom u Evropu- dio je izvještaja objavljen od strane Europola.

Kako navode, kanabis koji se krijumčari sa Zapadnog Balkana u EU uglavnom se transportuje kopnenim putem, na primjer u Mađarsku i Hrvatsku. Takođe se prenosi morem, u Italiju, Grčku i Tursku. Smatralo se da je otprilike 48 pdsto biljnog kanabisa zaplijenjenog u Grčkoj 2020. godine albanskog porijekla, što je smanjenje u odnosu na brojke iz prethodnih godina.

 
- MARIHUANA- FOTO: UPRAVA POLICIJE

- Čini se da je trgovina biljnim kanabisom u Italiju takođe opala posljednjih godina, što pokazuju podaci o zapljeni i manje presretanja glisera koji prelaze Jadransko more. Ipak, pomorski putevi se i dalje koriste, kao što sugeriše nedavna zaplijena  tone biljnog kanabisa sa jedrilice i glisera kod obale Vlore, Albanija, u avgustu 2022. godine, sa drogom koja je vjerovatno bila namenjena prodaji u Italiji- navodi su izvještaja.

Nezakonito tržište za proizvode od kanabisa najveće je tržište droge u Evropi. Kanabis je takođe najčešće konzumirana nedozvoljena droga u Evropi i širom svijeta. U 2021. godini, na globalnom nivou, procijenjeno je da je 219 miliona odraslih (uzrasta od 15 do 64 godine) koristilo kanabis u protekloj godini, što je povećanje od 4,8 odsto u odnosu na 2020. 

- Biljka kanabisa sintetiše najmanje 144 jedinstvena jedinjenja poznata kao kanabinoidi. Najzastupljeniji od njih je delta-9-tetrahidrokanabinol (THC), koji može proizvesti efekte kao što su osjećaj "visoko" ili opuštenosti i promijenjena percepcija. Kanabidiol (CBD) je drugi najzastupljeniji kanabinoid koji se obično proizvodi u biljci kanabisa. Utvrđeno je da CBD nadoknađuje neke od mogućih štetnih efekata THC-a (kao što su oštećenje pamćenja, anksioznost i paranoične epizode) bez uticaja na ugodne efekte koje korisnici uglavnom traže- podaci su izvještaja.

 
- FOTO: UPRAVA POLICIJE

Kako je navedeno, veliki udio na evropskom tržištu za proizvode od kanabisa snabdijeva širok spektar raznolikih kriminalnih mreža koje su prilagodljive, fleksibilne i sastavljene od pojedinaca iz EU i zemalja izvan EU. Kriminalci koji djeluju unutar EU iskorištavaju i mogu u određenoj mjeri pokretati veliku potražnju za drogom u Evropi.

- Oni su uključeni u uzgoj biljke i proizvodnju raznih srodnih proizvoda, uglavnom niza biljnih proizvoda od kanabisa i, u manjoj mjeri, drugih proizvoda kao što je smola kanabisa. Osim toga, evropsko tržište se snabdijeva i iz zemalja koje nisu članice EU. To uključuje prije svega Maroko za smolu kanabisa i, u manjoj mjeri, zemlje Zapadnog Balkana za biljni kanabis. Osim toga, postoje naznake da se Sjeverna Amerika pojavljuje kao izvor kanabisa za tržišta EU- dio je analize.

Izvor:Dan