Dokument je juče objavljen na sajtu Vlade. 

"Neformalna ekonomija je veoma rasprostranjen fenomen koji karakteriše zemlje sa nedovoljno efikasnim institucijama i nedovoljnim administrativnim kapacitetima, naročito zemlje u razvoju", naveli su iz Vlade. 

Izvršna vlast se posebno osvrnula na izdavanje smještajnih kapaciteta gdje vlasnicci to ne prijavljuju nadležnim institucijama. 

"To dalje znači neplaćanje fiskalnih dažbina budući da neprijavljivanje turista i njihova registracija u Centralnom turističkom registru znači neplaćanje boravišne takse koja predstavlja prihod lokalnih samouprava i Turističke organizacije Crne Gore, te neplaćanje poreza na dohodak fizičkih lica, kao i odgovarajućih prireza na porez na dohodak fizičkih lica. Na ovaj način su budžet države i budžeti jedinica lokalne samouprave, prema procjeni Vlade, zakinuti za desetine miliona eura u toku godine. Isto predstavlja krivično djelo utaje poreza i doprinosa. Prema analizi Vlade (Informacija Vlade, jun 2023. godine), navedeno dodatno usložnjava globalni uticaj internet platformi za posredovanje u izdavanju smještajnih kapaciteta", navodi se u Predlogu programa. 

Njih, kako se tvrdi, čine inostrane (Booking, Airbnb, itd), i domaće platforme (npr. stan na dan i sl.), koje su postale jedan od glavnih mehanizama putem kojih turisti rezervišu i plaćaju smještajne kapacitete u Crnoj Gori.

"Domaći izdavaoci smještaja koji nijesu registrovani za obavljanje ove djelatnosti u skladu sa važećim propisima se sve više reklamiraju putem navedenih međunarodnih internet platformi. Prema podacima Vlade, broj izdavalaca koji svoje usluge reklamira putem internet platformi je mnogo veći od broja registrovanih izdavalaca smještaja u Centralnom turističkom registru. Pored navedenog, sektor turizma u Crnoj Gori takođe karakteriše pružanje usluga turističkih agencija, turističkih vodiča, pratioca ili animatora, izdavanje plažnog mobilijara, ski opreme, usluge raftinga, avanturističke usluge, kao i pružanje turističkih usluga u nautičkom, seoskom, zdravstvenom i sportskom turizmu, čiji su vlasnici domaća i strana fizička lica, koji dijelom ili u potpunosti ne prijavljuju ove aktivnosti i ne izdaju fiskalne račune za pružene usluge", upozorili su iz Vlade.

Drugi uzrok neformalne ekonomije u sektoru turizma je neprijavljivanje sezonskih radnika, ističe se.

"Crnu Goru karakteriše nedovoljno evidencije i regulacije o posredovanju u prometu i zakupu nepokretnosti, kako bi se pratile cijene zakupa i podaci o zaključenim ugovorima o posredovanju, na osnovu kojih se obračunava poreska obaveza", istakli su iz Vlade.

Posebno je interesantno što je jedan od uzroka neformalne ekonomije i trgovina duvanskim proizvodima putem interneta a naročito prodaja maloljetnim licima, za koje je često teško utvrditi koliko imaju godina.

"Zakonom o duvanu uređuje se proizvodnja, obrada i promet duvana i duvanskih proizvoda, što znači da postoji mogućnost regulisanja dostupnosti duvanskih proizvoda putem ovog zakona, a ne samo Zakona o ograničenju upotrebe duvanskih proizvoda. Dodatno, na tržištu akciznih proizvoda je prisutno i reklamiranje i oglašavanje prodaje alkoholnih pića, što predstavlja izazov", istaknuto je u Predlogu programa.

Ostali vidovi trgovine koji su ili potpuno ilegalni, ili ih dijelom obavljaju registrovani preduzetnici i preduzeća su nelegalna prodaja duvanskih proizvoda, vanpijačna prodaja poljoprivrednih proizvoda, neovlašćena prodaja roba i usluga u stambenim objektima, odnosno obavljanje djelatnosti bez odobrenja za rad i bez prethodno izvršene poreske registracije, upozorili su iz Vlade.