Da su žene oduvjek živjele i radile u sjenci muškaraca najbolje svjedoči životna priča  Mileve Marić.

Fizičarka, čije ime nije dovoljno poznato u svijetu fizike. Patrijarhalno vaspitana žena koja je krčila put feminističkom pokretu.

Kao veliki stručnjak i matematičarka ostaje nepoznata naučnoj zajednici, što je i velika sramota za društvo.

Ko je bila Mileva Marić?

Blistava učenica i matematičarka, koja je do kraja života ostala u sjenci slavnog supruga.

Mileva Marić Ajnštajn.

Jedna od 100 žena u svijetu koje su bile zaslužnije od onoga što su im pripisali njihovi muževi, očevi ili rođaci.

Rođena je u Titelu 19. decembra 1875. godine u imućnoj porodici u tadašnjoj Habzburškoj monarhiji.

Na rođenju joj je iščašen kuk, pa je u kasnijim godinama počela da hramlje.

Školovala se u Rumi, Novom Sadu, Sremskoj Mitrovici, Šapcu i Zagrebu - gdje god su primali žene.

Mileva sa 19 godina odlazi u Cirih, jedan od rijetkih evropskih gradova gdje su žene mogle da studiraju.

Najprije upisuje studije medicine, a zatim 1896. prelazi na Državnu politehničku školu, na studije fizike i matematike.

Tamo upoznaje tri godine mlađeg kolegu Alberta Ajnštajna, sa kojim je radila zadatke, ali i često muzicirala.

On je svirao violinu, ona klavir.

Rodila se ljubav.

Mileva je bila izuzetno nadarena i strastvena naučnica.

Kao osoba bila je povučena, nikad nije isticala talente.

„Patrijarhalno je vaspitana, te se od nje, kao i od njene majke, očekivalo da život posveti mužu i podrži njegovu karijeru, i da njegove ambicije stavi ispred sopstvenih.

Iako je na početku ređala dobre ocjene na fakultetu, Mileva nije uspjela da položi završne ispite.

Albert je sve vrijeme odbijao da seoženi sa njim, sve dok nije našao posao.

Sve što je Mileva željela u životu bila je udaja za Alberta i nastavak bavljenja fizikom.

 „Najveće šanse da to postigne bile su da pomogne njemu da izgradi ime, dajući mu sve zasluge za zajednički rad.

Što je Albert više sticao slavu, Mileva je ostajala u njegovoj sjenci.

Ajnštajnova porodica bila je izrazito protiv njihove veze, posebno njegova majka.

„Previše intelektualna" i „stara vještica" - samo su neki od komentara kako su Milevu Ajnštajnovi opisivali.

„Mileva mu je pomagala da napravi ime za sebe prihvatajući da zajednički rad objavljuju pod njegovim imenom, bez njene pomoći.

Poslije razvoda, Ajnštajnovi su se dogovorili da će, ako Albert dobije Nobelovu nagradu, Mileva zadržati novac koji se dodjeljuje.

Njen rukopis, često vidljiv u radovima, jedni tumače kao dokaz autorstva, a drugi - da je ona samo zapisivala Ajnštajnove ideje.

„Kasnije su ulozi bili preveliki da bi se Albert usudio da otkrije da je oduvek radio u saradnji sa Milevom.

Onog časa kada je postao dovoljno poznat i bogat. Albert Ajnštajn je napustio Milevu.

Nakon razvoda sa Albertom do kraja života se bi sa taškom depreijom kojoj je doprinjela bolest njenog sina.

Preminula je u bolničkoj sobi, 4. avgusta 1948. Shranjena je na groblju Nordhajm u Cirihu.  Blizu njene kuće u ovom gradu je 2005. podignut spomenik.Da li dva genija mogu da opstanu u braku i zbog čega i koga će žene čitav život provoditi na marginama? Da li su muškarci vrijedni samounišenja!

AUTOR:J.M