Viši sud je naveo da se u predviđenoj proceduri odredi pritvor zbog postojanja bojazni od bjekstva, dok je iz nevladine organizacije HRA saopšteno ranije da bi ekstradicijom Rusiji, Crna Gora prekršila svoje međunarodne obaveze, kao i njena ljudska prava, a da je samim određivanjem pritvora ignorisan njen izbjeglički status

Ruska državljanka ukrajinskog porijekla Inga Peliniagra, kojoj je Italija priznala status izbjeglice, uhapšena je prije četiri dana u Crnoj Gori po važećoj, odnosno aktivnoj potjernici iz Moskve, dok će u nastavku postupka sudija za istragu cijeniti sve okolnosti prilikom utvrđivanja osnova za eventualno izručenje.

To proističe iz odgovora Višeg suda na upit Pobjede da razjasne što je bio osnov hapšenja i da li će njen status u Italiji uticati na konačan stav crnogorskih pravosudnih organa.

Na odluku sutkinje za istragu Suzane Mugoše da Peliniagri odredi eskradicioni pritvor, žalbu je podnio advokat Dalibor Tomović, ispred nevladine organizacije Akcija za ljudska prava (HRA), koja je pružila pravnu zaštitu ruskoj državljani, navodeći da bi ekstradicijom Rusiji, Crna Gora prekršila svoje međunarodne obaveze, kao i njena ljudska prava, koja je štite od progona i trpljenja ozbiljne nepravde.

– Sama činjenica da je pritvorena, već je sama po sebi arbitrarna praksa kojom se ignoriše njen izbjeglički pravni status – naveli su iz HRA.

Status političke izbjeglice Peliniagra je dobila u Italiji zbog iznošenja javnih stavova i političkih mišljenja protiv režima u Rusiji. Italijanske vlasti su utvrdile da bi ona u Rusiji zbog tih stavova bila izložena političkom progonu, koji bi joj ugrozio život ili slobodu.

MN: Čeka se odluka po žalbi 

Iz Višeg suda Pobjedi je juče saopšteno da je sudija za istrage odredio ekstradicioni pritvor po potjernici Rusije, koja se tretira kao zahtjev za privremeno pritvaranje, po pritvorskom osnovu iz čl.175 st.1 ZKP-a, odnosno zbog opasnosti od bjekstva.

Navedeno je da odluka po žalbi na rješenje još nije poslata.

- U odnosu na eventualno izručenje okrivljene Rusiji, u daljem toku postupka će se razmatrati činjenice koje su od značaja za utvrđivanje zakonskih pretpostavki za njeno izručenje – navedeno je u odgovoru iz Višeg suda.

Ekstradicioni pritvor joj je određen po zahtjevu NCB Interpol Moskva koji aktivno potražuje orkivljenu od 28. novembra prošle godine zbog krivičnog gonjenja u predmetu u kojem je pravosudni organi Rusije terete za krivično djelo prevara.

Pritvor se računa od 22. jula u 19.30 sati i može trajati do šest mjeseci, uz eventualno produženje na zahtjev države molilje dodatna dva mjeseca.

Advokat Tomović je prije dva dana uložio žalbu Višem sudu u Podgorici na određivanje ekstradicionog pritvora navodeći da rješenje o određivanju pritvora ne sadrži detaljno obrazložene razloge, zašto i na osnovu kojih konkretnih dokaza je sud utvrdio da je okrivljena u ovom slučaju osnovano sumnjiva da je izvršila krivično djelo za koje se tereti u Rusiji.

- Pobijano rješenje ne sadrži ni uopštene razloge u pogledu radnji koje joj se stavljaju na teret, što ga čini nezakonitim i suprotnim Ustavu Crne Gore i Evropskoj konvenciji o ljudskim pravima. Prema Višem sudu, osnovana sumnja proizilazi samo iz sadržine međunarodne potjernice, a opasnost od bjekstva proističe iz ruskog državljanstva. Ovakvi razlozi predstavljaju šablonske formulacije kojima se pritvor, u smislu člana 5 Evropske konvencije, smatra arbitrarnim - naveo je Tomović.

Ekstradicioni organi Crne Gore, uključujući i Viši sud u Podgorici, u obavezi su da direktno primjenjuju apsolutne norme međunarodnog običajnog prava, pa tako i normu kojom se jemči princip zabrane vraćanja (non-refoulement), pa samim tim i da cijene sve individualne i opšte okolnosti koje mogu ukazati na politički progon, arbitrarno pritvaranje, politički montirani sudski postupak, boravak u nehumanim i ponižavajućim uslovima zatvorskog sistema Rusije, ali i druge rizike od zlostavljanja, ali i rizike po njen život. Relevantna činjenica u slučaju gospođe Peliniagra jeste i njena etnička pripadnost, ali i javno kritikovanje ruskih vlasti koje su bile razlog njenog progona.

- Njenim izručenjem Crna Gora bi opravdala praksu sistemskog kršenja prava na slobodu izražavanja koja se ogleda u progonu kome su izloženi neistomišljenici koji se ne slažu sa zvaničnom politikom ruskih vlasti i koji usljed toga bivaju sudski progonjeni, zatvarani ili ubijani -saopšteno je iz HRA.

Konvencija i protokol

Crnu Goru Konvencija o statusu izbjeglica iz 1951. godine i Protokol iz 1967. godine obavezuju da pruži zaštitu osobama kojima je država ugovornica, kao što je Italija, priznala izbjeglički status jer je taj vid zaštite međunarodnog, a ne domaćeg (italijanskog) karaktera.

- Samim tim, zaštita od progona koju je gospođa Peliniagra dobila u Italiji važi i na teritoriji Crne Gore. Konkretno, čl. 33 Konvencije zabranjuje Crnoj Gori da gospođu Peliniagra ,,protjera ili vrati silom, na ma koji način to bilo, na granice teritorije gdje bi njen život ili sloboda bili ugroženi zbog njene rase, vjere, državljanstva, pripadnosti nekoj socijalnoj grupi ili njenih političkih mišljenja“. Pored toga, rizici kojima bi bila izložena podrazumijevaju i tretman suprotan članu 3 Evropske konvencije za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda, kao i član 3 Konvencije UN protiv mučenja i drugog surovog, neljudskog ili ponižavajućeg postupanja ili kažnjavanja – naglasili su prije dva dana iz organizacije HRA.

Izvor:Pobjeda