“Do današnjeg dana nije bilo daljih pomaka, a njihovi kabineti (Vučevića i Selakovića) nisu odgovarali na naše dopise s pitanjima šta se dešava s inicijativom”, kaže za “Vijesti” student Vuk Orović, jedan od učesnika sastanka s tadašnjim ministrima u Vladi Srbije Milošem Vučevićem i Nikolom Selakovićem.

Ta ideja je, prije nego što je skup i organizovan, objašnjava Orović, došla i do samih srpskih vlasti koje su predložile održavanje sastanka ovim povodom krajem oktobra prošle godine.

“Na polučasovnom sastanku su se složili s našim stavovima i obećali skorije usvajanje te mjere”, ističe Vuk Orović.

On odbacuje mogućnost da se, u predvečerje popisa, radilo o (zlo)upotrebi važnog pitanja za crnogorske visokoškolce. Kaže da je svjestan da je ovaj sastanak izazvao veliku pažnju crnogorske javnosti i povezivanje ovog sastanka sa željom da se indirektno utiče na popis.

“Na pomenutom sastanku nije bilo ni riječi o samom popisu i ako je neko odlučio da se zbog ove inicijative na popisu izjasni kao Srbin, to je posljedica krupnog autogola crnogorskih medija koji su ispromovisali ovu ideju do krajnjih granica”, mišljenja je Orović.

U svakom slučaju, ova inicijativa i dalje nije usvojena, i pored obećanja datog na pomenutom sastanku.

“Nadam se da će se to u narednom periodu promijeniti i da će i ove i brojne druge inicijative biti usvojene. Nadam se i kvalitetnijoj i konkretnijoj politici srpskog režima u odnosu na dijasporu”, dodaje Orović.

Kako kaže,”zli jezici bi rekli da u ovom trenutku ne postoji konkretan nacionalni plan Srbije u odnosu na dijasporu i da se stvari uglavnom rade po principu "kako vetar duva”.

“Bojim se da će, ako se stvari ne promijene, ako se strategija na planu dijaspore ne konkretizuje i ako se ne dođe do zaključka o tome kako sprovoditi kvalitetne ideje i forsirati ozbiljne i stručne ljude, a ne isključivo one kojima je lojalnost jedini kvalitet, Srbija u budućnosti imati ogromnih problema na ovom polju. Siguran sam da u Srbiji ima prostora za sprovođenje svih društveno korisnih inicijativa, a ne samo onih koje za cilj imaju zadovoljavanje najprimitivnijih poriva širokih narodnih masa, kakve su, recimo, nečije ideje koje su dovele do zabrana ulaska u Srbiju opskurnim estradnim ličnostima iz regiona dok ljudi koji kroje politike zemalja koje tlače Srbe ostaju zaštićeni i oni lično ne osjećaju nikakve konsekvence takvih mjera”, zaključuje Vuk Orović.

Ovaj student prava iz Bara je svojevremeno, kako sam kaže, organizovao “manji protestni skup mladih ljudi i studenata, kako iz Srbije tako i iz Crne Gore, nezadovoljnih jer su brojni građani Crne Gore, nacionalni Crnogorci, dobili otvoren put ka budžetu i svim privilegijama koje on sa sobom nosi (mjesta u studentskim domovima po privilegovanim cijenama itd), a budžet Srbije je oštećen za više miliona eura u prethodnih desetak godina, s obzirom da je na stotine lica iz Crne Gore zloupotrebljavalo ovo pravo koje je namijenjeno uskom krugu ljudi.”

Predstavnici Saveza studenata Crne Gore u Srbiji sastali su se 26. oktobra prošle godine s tadašnjim potpredsjednikom, aktuelnim predsjednikom Vlade Srbije i ministrom odbrane Milošom Vučevićem i ondašnjim ministrom za rad, zapošljavanje, boračka i socijalna pitanja Nikolom Selakovićem.

U ime Saveza studenata Crne Gore sastanku su prisustvovali Jelena Dobričanin, Vuk Orović i Marko Milačić. Sastanku je prisustvovao i glavni i odgovorni urednik portala IN4S-a Gojko Raičević. Taj portal je uoči popisa pokrenuo kampanju “Ponosni na svoje srpsko” i naveo da je jedna od prvih aktivnosti kampanje 50 bilborda u Crnoj Gori, “koji će podsjećati sugrađane i sunarodnike na srpsko porijeklo i identitet”.

U saopštenju Vlade Srbije nakon tog sastanka je navedeno da “naglašavajući da je neophodno uložiti dodatne napore na učvršćivanju veza Srba iz regiona i dijaspore sa Srbijom, ovaj Savez se zalaže da se obezbijede uslovi da mladi ljudi iz Crne Gore dobiju pravo na školovanje pod istim uslovima, kao i njihovi vršnjaci u Srbiji”.

U dijelu crnogorske javnosti ova inicijativa je uglavnom povezivana s popisom.

U Centru za demokratsku tranziciju (CDT) su tada ocijenili da se radi o potpuno nedozvoljenoj aktivnosti strane države kojom se “utiče na popisni proces i svjesno remeti popisni ambijent”.

U Zakonu o visokom obrazovanju Republike Srbije, u članu 97, se kaže da na “akreditovane studijske programe koje organizuje visokoškolska ustanova mogu se upisati kandidati pod uslovima i na način uređen ovim zakonom i opštim aktom samostalne visokoškolske ustanove”. Strani državljanin, precizira se, može se upisati na studijske programe pod istim uslovima, kao i domaći državljanin u pogledu prethodnog obrazovanja. Lice se može upisati na studijske programe ako poznaje jezik na kome se izvodi nastava. Uslovi, način i postupak provjere znanja jezika uređuju se opštim aktom visokoškolske ustanove.

U praksi, Ministarstvo obrazovanja šalje fakultetima uputstvo koje oni ugrade u svoje akte, recimo u pravilnik o upisu.

Pripadnik srpske nacionalne manjine iz susjedne zemlje u školskoj 2023/2024. godini može upisati prvu godinu studija pod istim uslovima kao državljanin Republike Srbije, uključujući i pravo na upis na studije u statusu studenta koji se finansira iz budžeta.

Susjedne zemlje u smislu ovog uputstva su: Mađarska, Rumunija, Republika Bugarska, Republika Sjeverna Makedonija, Republika Albanija, Bosna i Hercegovina, Republika Slovenija, Republika Hrvatska i Crna Gora.

Prilikom podnošenja prijave i propisane dokumentacije za upis na studije kandidat visokoškolskoj ustanovi podnosi i izjavu u pisanoj formi da je pripadnik srpske nacionalne manjine.