Iako je povod za ovu javnu tribinu analiza nedavno održanih izbora u Njemačkoj i sagledavanje evropske dimenzije postignutih rezultata, meni je pripao zadatak da napravim uvod, pretežno istorijsko-kulturnog karaktera, u našu večerašnju, rekao bih, fascinantnu temu o odnosu Evrope i Njemačke.
Pokušaću, najprije, da podsjećanjem na dva velikana njemačke literature, na dvije nacionalne vizije, ukažem na neke tokove njemačkih istorijskih iskušenja, pretvorenih u nacionanu samosvijet, kojima današnja demokratska i prosperitetna Njemačaka itekako duguje.
Veliki njemački pjesnik Hajnrih Hajne je ovako pjevao 1844. g. “Rusima i Francuzima pripadaju teritorije, Englezima pripadaju mora, a nama kraljevstvo u vazduhu, nesporna teritorija snova“. Dok je Hajne pisao ove redove, Njemačka je postojala u snovima.
Nešto manje od tri decenije nakon Hajneovog sna biće proklamovana država pod imenom Njemačka. Dakle, ujedinjena Njemačka je istorijski gledano, nastala kasno, čak poslije Italije koju je italijanska politička elita na čelu sa Kavurom proklamovala 1861. u Torinu. Ali samo sedam godina nakon osnivanja Njemačke, njen lider Bizmark će na Berlinskom kongresu 1878. voditi glavnu riječ.
Modell Deutschland
Dakle, danas, evropska Njemačka? Svakako. Ali precizirajmo – Njemačka prva u evropskom razredu. Razumije se, najprije po ekonomiji, ali ništa manje i u demokratsko – pravnom funkcionisanju. U periodu globalne krize i krize evrozone Njemačka je jedina zemlja koja je bilježila ekonomski uspon po svim parametrima. Tradicionalni pojam patriotizma je u Njemačkoj pomjeren novim određenjima – “ustavni patriotizam”, “ekonomski patriotizam” sve to jednako dostojno modernih ideala. (Pod pritiskom javnosti njemački predsjednik je prije nekoliko godina podnio ostavku zbog sumnjivog kredita za koji se nikada nije dokazalo da je bio nelegalan. Popularni ministar odbrane je podnio ostavku jer se utvrdilo da je prepisao dio doktorske disertacije.)
Modell Deutschland podrazumjeva spoj produktivne tržišne ekonomije i socijalne države u isti mah. Uslov za jedno i dugo jeste poštovanje rigirozne finansisjke discipline. Gerhard Šreder je strukturalnim reformama 2003. uspješno realizovao prilično radikalnu reformu socijalne države. Merkelova je nastavila sličnim pravcem. Radi se o kontinuitetu uspona i traženja optimalnih rješenja, pa se povodom njemačkog ekonomskog čuda treba vratiti mnogo nazad, pomenuti Ludviga Erharda, tvorca ekonomskog buma i njegovo poimanje kapitalizma ne kao klasne borbe, već šanse da građani ličnim standardom osjete dobrobit progresa.
Rezerve povodom ujedinjenja
I u samoj Njemačkoj neki vodeći intelektualci, prije svega Ginter Gras, ali i Jirgen Habermas, su bili protiv ujedinjenja, makar u tom trenutku, navodeći da se time traumatično otvaraju problemi – “povratka istoriji” i ”njemačkog pitanja”. A engleski istoričar A.J. Tejlor je ustvrdio “da samo podijeljena, Njemačka može biti slobodna”. Zanimljivo je da su tada njemački opozicioni lideri, kasnije protagonisti crveno-zelene vladine koalicije, Šreder i Fišer izkazivali ozbiljne rezerve prema politici njemačkog ujedinjenja.
(Izvor:Vijesti)
