150 godina od smrti  Vuka Stefanovića Karadžića
Vuk Stefanović Karadžić

Tvorac novog pravopisa i književnog jezika

150 godina od smrti Vuka Stefanovića Karadžića

Na današnji dan, 7. februara, prije tačno 150 godina (1864.) u Beču je umro srpski jezički i pravopisni reformator Vuk Stefanović Karadžić, tvorac novog pravopisa i književnog jezika, piše Telegraf.rs.

Polazeći od narodne književnosti kao osnove i uzora najznačajnija ličnost srpske književnosti prve polovine 19. vijeka, ušla je u veliku bitku za narodni jezik i za “pisanija” na narodnom jeziku.

Zahvaljujući njegovim reformama, u srpski jezik je uveden fonetski pravopis, a slavenoserbski (u ono vrijeme jezik obrazovanih) bio je potisnut.

Pošto su djeca u porodici Karadžić umirala, dali su mu ime Vuk, kako mu vještice i duhovi ne bi naudili.

Vuk se opismenio u rodnom selu kod rođaka trgovca Jevte Savića Čotrića, potom u školi u Loznici, a onda i u manastiru Tronoša. Pošto su ga tamo tjerali da čuva ovce, umjesto da uči, otac ga vraća kući. 

Sa devetnaest nije uspio da upiše Karlovačku gimnaziju, ali je zato bio đak Dositejeve Velike škole. Ubrzo je, međutim obolio, te je morao na liječenje u Novi Sad, a onda i Peštu. Nikada nije uspio da izliječi bolesnu nogu, na koju je hramao.

Poslije propasti ustanka 1813. i odlaska u Beč počeo je da sakuplja narodne pjesme i umotvorine i da radi na srpskom pravopisu. Ubrzo je objavio prvu zbirku narodnih pjesama koju je nazvao “Mala prostonarodna slaveno-serbska pjesnarica” (1814) i “Pismenicu” (gramatika), a 1818. “Srpski rječnik”. U azbučnoj reformi on je dovršio ono što su počeli Sava Mrkalj i Luka Milovanov i stvorio savremenu srpsku azbuku zasnovanu na fonološkom principu “Piši kao što govoriš”!

Vukovo djelo sabrano je, u modernim izdanjima, u čak 39 tomova.