Naime, u gradu Vlori, 28. novembra 1912. godine, Narodna skupština je proglasila Albaniju za nezavisnu državu. Po usvajanju teksta deklaracije Ismail Qemali je pred okupljenim građanima razvio crvenu albansku zastavu sa crnim dvoglavim orlom. Naime, baš na taj dan, 28. novembra 1443. godine Skenderbeg, plemić iz porodice Kastriota, po prvi put je podigao albansku zastavu.

Tog dana, 28. novembra, je datum koji za Albance sa Kosova ima posebnu simboliku, jer je povezan sa događajima iz novije istoriije.

Na taj dan 1997. godine, 85 godina od proglašenja nezavisnosti Albanije koja je ostavila Kosovo van albanskih teritorija, u Laušu na sahrani Halita Gecija, učitelja koga je ubila srpska policija, po prvi put se u javnosti pojavila Oslobodilačka vojska Kosova (UÇK). Istog datuma, 28. novembra 1955. rođen je legendarni komandant UÇK-a, Adem Jashari čiji su život, delo i istorijska pogibija postal simbol nezavisnosti kosovskih Albanaca.

Kako je počelo? 

Na Berlinskom kongresu 1878. Prizrenska liga izborila se za široku autonomiju većine područja na kojima su živeli Albanci unutar Osmanlijskog carstva. Prvi Balkanski rat, koji na početku oktobra 1912.  imao je za cilj ujedinjenje balkanskih naroda u borbi protiv Osmanlija, prerastao je u osvajački rat za teritorije naseljene Albancima u Albaniji, Makedoniji, Kosovu, Crnoj Gori i Grčkoj.

Srbija, Crna Gora i Grčka krenule u zauzimanje albanskih teritorija i za prva dva meseca rata, oktobar-novembar 1912. ubijeno je oko 25 000 Albanaca. Albanci su se organizovali dobrovoljačke jedinice koje su pružale jak otpor. Nakon što su vojske balkanskih država osvojile većinu albanskih oblasti, albanski glavari su se povukli na slobodnu oblast Vlore (Valone).

Albanski predstavnici su se u početku borili za autonomiju Albanije u okviru Otomanskog carstva. Međutim, nakon velikih potresa u Prvom Balkanskom ratu, kada su balkanske teritorije Otomanskog carstva podeljene između susednih država, Albanci se takođe odlučuju za stvaranje nezavisne države. Inicijativa za proglašenje nezavisnosti Albanije potekla je od Ismaila Qemalia i Luigja Gurakuqia.

Proglašenje nezavisnosti Albanije 

Nakon što je srpska vojska posle Kumanovske bitke (23. i 24. oktobar 1912.) ušla u Skoplje, Qemali je doputovao iz Trsta u Bukurešt, u kojem je živela velika zajednica Albanaca. Qemali se u Bukureštu dogovorio sa albanskim prvacima da zajedno otputuju u Albanski vilajet. On je iz Bukurešta slao telegrame u sve krajeve Albanskog vilajeta tražeći da svi pošalju delegate u Valonu na veliki nacionalni kongres.

Qemali se, takođe, susreo sa ministrom inostranih poslova Austro-ugarske, grofom Berčtoldom, koji je podržao njegove poglede na rešenje nacionalnog pitanja Albanaca i stavio mu na raspolaganje brod koji ga je prevezao do luke Drač. Iz Drača je Qemali sa grupom Albanaca iz Rumunije otišao u Valonu. Luku Valona je grčka mornarica držala u blokadi i sa svojih brodova je vršila artiljerijsko bombardovanje grada.

U Valoni je u kući Xhemil beya održana Velika narodna skupština kojoj su prisustvovali predstavnici iz svih oblasti u kojima žive Albanci. Skupštinu su činili predstavnici sa teritorije četiri vilajeta Osmanskog carstva: Kosovski, Skadarski, Janjinski i Bitoljski, uključujući i nekolicinu Albanaca iz Bukurešta.

Tako je u gradu Valoni 28. novembra 1912. godine, Narodna skupština proglasila Albaniju za nezavisnu državu i za albansku nacionalnu zastavu izabrala crvenu zastavu sa crnim  dvoglavim orlom Skenderbega. Po usvajanju teksta deklaracije Ismail Qemali je izašao na terasu zgrade skupštine i pred okupljenim građanima razvio albansku zastavu.

Nakon toga su albanski predstavnici uputili telegrame balkanskim susedima i obavestili ih da je proglašena nezavisnost Albanije i izabrana privremena vlada na čijem je čelu bio Ismail Qemaili.

20. decembra 1912.  Ambasadorska konferencija u Londonu je priznala nezavisnu Albaniju. Londonskim mirovnim ugovorom 30. maja 1913. godine Albanija je zvanično priznata kao država. Nova država Albanija je obuhvatila tek oko polovinu albanske etničke teritorije, dok se veliki broj Albanaca našao u okviru Srbije, Crne Gore i Grčke.

Prvi Svetski rat je albanskom narodu doneo nastavak stradanja koji je započet za vreme Balkanskih ratova 1912. Tokom Prvog Svetskog rata od rata, gladi, bolesti i epidemija umrlo je oko 70 hiljada Albanaca.

28. novembar danas na Kosovu

Dok je Albanijom nakon Drugog Svetskog rata, pola veka vladao komunizam i zemlja živela u totalnoj izolaciji, veliki deo Albanaca je živeo u susednoj bivšoj socijalističkoj SFRJ. Početkom devedesetih godina prošlog veka počinje krvavi raspad Jugoslavije, koji se završava NATO bombardovanjem Srbije 1999. godine. Srpske bezbedonosne snage se povlače sa Kosova i dolaze trupe KFOR-a.

Priština je danas 28. novembra okićena crveo-crnim zastavama. Obeležava se Dan zastave i 102. godišnjica proglašenja nezavisnosti Albanije. Kosovski Albanci u slobodi proslavljaju ovaj veliki datum u njihovoj istoriji.

Iako je Kosovo svoju nezavisnost proglasilo 17. februara 2008. godine i ima svoju državnu plavo-žutu zastavu, u srcima kosovskih Albanaca 28. novembar i dalje zauzima posebno mesto.

(RTCG)