Sa prvim znacima proljeća i bujanjem vegetacije ogroman broj ljudi širom planete suočava se sa simptomima alergije. Mnogi i ne znaju da imaju alergiju jer simptomi jako podsjećaju na prehladu.

Najčešće su to uporna kijavica, svrab u nosu i obilna sekrecija, glavobolja, kašalj, suzenje očiju, teško disanje sa sviranjem i škripanjem u grudima, lako zamaranje, kao i osećaj potpune slomljenosti...

Koliko je i zašto važno prepoznati o čemu se radi i potražiti pomoć stručnjaka, za Večernje novosti objašnjava pedijatar-pulmolog dr sc med Snežana Radić, predsjednik Društva za prava dece sa astmom "Dašak".

- Iako ljudi obično ne sumnjaju da imaju alergiju, trebalo bi blagovremeno da posjete ljekara, jer se poslednjih decenija alergijske bolesti javljaju u epidemijskim razmerama. Zbog globalnih klimatskih promjena proljeće počinje ranije, sa dužim periodima cvjetanja, čime automatski i tegobe kod alergičnih osoba traju duže. Shodno tome i kvalitet života im je loš. Najčešći alergeni iz spoljašnje sredine koji dovode do osjetljivosti organizma i alergijskih manifestacija su polen, cvjetni prah različitih biljaka, trava, drveće, korov, koje je gotovo nemoguće izbeći.

Ko je prva barijera za sprečavanje ulaska alergena u organizam?

- Nos je prvi u kontaktu sa alergenima i predstavlja filter koji sprečava da prodru dalje u disajne puteve. S obzirom na to da je prvi na udaru, nos najčešće i strada. Alergijski rinitis, sa ili bez upale sinusa i konjuktiva, zajedno sa astmom predstavlja najučestalije hronične nezarazne bolesti. Svi alergeni, bez obzira odakle dolaze, dovode do zapaljenja sluznice nosa, koje se manifestuje zapušenošću ili curenjem, kijanjem i svrabom. Često ove simptome prati i svrab u grlu, očima, ušima, kao i suzenje i otok oko očiju. Koliko je ovaj problem raširen najbolje pokazuje podatak da u svijetu oko pola miliona ljudi ima alergijski rinitis, od kojih je čak 40% djece. Kod mališana ovo oboljenje predstavlja jedan od najčešćih hroničnih poremećaja, zbog čega je pravovremeno liječenje od presudne važnosti.

Šta je karakteristično za alergijsku hroničnu upalu sinusa?

- Zanimljivo je da se alergijska hronična upala sinusa veoma često javlja udružena sa astmom. Ovako kombinovana alergija prisutna je i kod dece i kod odraslih, a najčešće između 40. i 64. godine. Kod ovih pacijenata je, osim zapušenosti nosa, gnojne sekrecije i kašlja, često prisutna i glavobolja. U težim slučajevima javlja se umor i smanjena koncentracija. A kod stalno prisutnog alergijskog rinitisa zapušenost nosa dovodi do hrkanja, upale sinusa, a često su mogući i problemi sa očima, svrab i suze.

Kada se konkretno ispoljava astma?

- Kada alergeni prođu nosnu barijeru i spuste se u donje disajne puteve izazivaju zapaljensku reakciju koja dovodi do težeg ili manje teškog napada astme. U toku astmatičnog napada oboljeli oseća nedostatak vazduha, koji je praćen zviždanjem, odnosno pištanjem, stezanjem, a nekada i bolom u grudima. Suv kašalj, naročito noću, takođe je karakterističan za astmu. Simptomi nastaju zbog toga što hronično alergijsko zapaljenje dovodi do otoka sluznice, stezanja mišića disajnih puteva i nakupljanja sekreta, što sve zajedno izaziva difuzno zapušenje disajnih puteva. Simptomi traju kraći ili duži vremenski period, posle čega dolazi do smirivanja, spontano ili pod dejstvom ljekova.

U kojim situacijama su tegobe posebno izražene?

- Tegobe su posebno izražene ukoliko postoji prisutna infekcija, izloženost velikim količinama alergena, kao i u toku napora. Iako je za pojavu astme dominantan nasledni faktor, porast oboljelih u celom svetu ukazuje na još neke činioce. Urbani način života sa dužim boravkom u zatvorenom prostoru, uzimanje antibiotika i manje kretanja, gojaznost, industrijski proizvedena hrana sa puno aditiva, konzervansa i veštačkih boja predstavljaju dodatne faktore rizika. U svakom slučaju, astma je ozbiljna bolest, koja u toku akutnog napada oboljelog može i životno da ugrozi. Zbog grča glatke muskulature i zatvaranja disajnih puteva može doći i do tragičnog ishoda. Zbog toga oboleli od astme uvek uz sebe moraju imati ljekove za širenje disajnih puteva kako bi sebi mogli da pruže prvu pomoć dok ne stigne stručna. U tom smislu posebno treba obratiti pažnju na edukaciju djece sa astmom, jer u 90% slučajeva astma počinje u djetinjstvu. Zapravo, dobra edukacija djeteta ima svrhu da ono samo sebi može da pomogne u trenutku pojave otežanog disanja.

Šta treba uraditi ukoliko se posumnja na bolest?

- Ukoliko se posumnja na bolest, obavezno treba uraditi alergološko testiranje da bi se otkrio alergen koji dovodi do preosetljivosti organizma. Važno je da pre toga pacijent, bar sedam dana, ne uzima nikakve ljekove protiv alergija. U Beogradu se testiranja dece obavljaju u Dečjoj bolnici za plućne bolesti i tuberkulozu u KBC "Dr Dragiša Mišović-Dedinje", Dječjoj univerzitetskoj bolnici i u Institutu za majku i djete na Novom Beogradu. Testiranja odraslih obavljaju se na Institutu za alergologiju i imunologiju Kliničkog centra Srbije, KBC “Bežanijska kosa”, Odeljenju alergologije i pulmologije u KBC “Zvezdara” i u Gradskom zavodu za tuberkulozu i bolesti pluća. Van metropole pri univerzitetskim centrima u Novom sadu, Nišu i Kragujevcu.

Šta su osnovne terapijske mere u preventivnom smislu?

- U terapijskom smislu primenjuju se preventivne mere koje podrazumevaju smanjivanje kontakta sa uzročnim alergenom, ukoliko je to moguće. Ukoliko se tegobe ipak jave, obavezno je uvođenje odgovarajućih ljekova koji suzbijaju alergijski odgovor u organizmu. To se postiže uvođenjem antihistaminika, inhalacionih kortikosteroidnih rastvora za nos, ako se radi o alergijskom rinitisu, kortikosteroidnih pumpica u slučaju astme, a ako ljekar proceni mogu da se uvedu i antizapaljenski kao i homeoptaski ljekovi.

"DAŠAK"

Društvo "Dašak" pokrenulo je veliku akciju mjerenja plućne funkcije djece u Srbiji. Akcija se odvija pod pokroviteljstvom VIP mobajla, a od sakupljenog novca biće kupljen najmoderniji spirometar, aparat za proveru plućne funkcije. Plućne funkcije će se mjeriti djeci od 6 do 18 godina, u osam gradova Srbije - Kragujevcu, Novom Sadu, Šapcu, Pančevu, Nišu, Užicu, Čačku i Beogradu. Rezultati mjerenja omogućiće da se izrade standardi parametara plućne funkcije djece u Srbiji.

Naša zemlja, inače, do sada nije imala standarde za plućnu funkciju ni djece niti odraslih. Korišćeni su inostrani standardi stari više decenija, koji su napravljeni na osnovu mjerenja visine, težine i plućne funkcije najmlađih drugih zemalja. Oni su ne samo zastareli, već i ne odgovaraju traženim parametrima naše dece. Deca su danas viša, teža, gojaznija, tako da vrednosti parametara plućne funkcije nisu više zadovoljavajuće.

Projekat mjerenja plućne funkcije vodi se pod pokroviteljstvom Ministarstva zdravlja i Ministarstva prosvjete, nauke i tehnološkog razvoja, dok su nosioci akcije pedijatri pulmolozi iz navedenih gradova. U okviru akcije roditelji i deca edukovaće se i o astmi, jednom od najčešćih hroničnih oboljenja najmlađih.

Za roditelje je važno da shvate da je od ključnog značaja blagovremeno obraćanje ljekaru i praćenje toka bolesti. Jer, samo kada je astma kontrolisana, ne predstavlja ozbiljnu smetnju za rast i razvoj djece i njihov zdrav i aktivan život, naglašava dr Snežana Radić.

IMUNOTERAPIJA

Kod mlađih bolesnika koji pored alergijske kijavice imaju i sklonost ka astmi (bronhijalna hiperreaktivnost), može se primeniti alergen specifična imunoterapija (ASIT). ASIT je jedini način liječenja koji deluje na imuno sistem, pri čemu može menjati i odložiti prirodni tok bolesti, ali i uticati na sprečavanje pojava novih preosetljivosti.

Primenjuje se subkutano, u obliku vakcina, i oralno, ispod jezika. Pre započinjanja bilo kakve terapije neophodno je da se bolesnik konsultuje sa svojim alergologom radi započinjanja najadekvatnijeg liječenja.

(Izvor:b92.net)