Kako se navodi, u 9 sati će biti služena Sveta Arhijerejska Liturgija u hramu Vaznesenja Gospodnjeg na Toploj, u kojem je bilo središte uprave Topaljske komunitadi. Nakon toga, u 11 sati će biti otvoren muzej „Njegoševa škola“. Istog dana u 19 sati održaće se svečana Akademija u Bijeloj, u porti hrama Polaganja rize Presvete Bogorodice, a od 21 sat će na Kanli Kuli nastupiti grupa Balkanika

Topaljska gradska opština – komunitad osnovana je 14. jula 1718. godine dukalom mletačkog dužda Đovanija (Jovana) Kornera. Kako se navodi, zasnovana na vladavini lokalnog domicijelnog stanovništva, po prvi put nakon 1482. godine i 200 godina vladavine Osmanske imperije, ona je preteča lokalne samouprave u Herceg Novom. 

Uvažavajući činjenicu da je proslava 300 godina od osnivanja Topaljske komunitadi od podjednakog značaja za današnju Opštinu Herceg Novi kao i godina 1382. u kojoj je inicijelno grad osnovan od strane Tvrtka I, Opština Herceg Novi je u saradnji sa Crkvenom opštinom topaljskom Mitropolije crnogorsko-primorske realizovala brojne aktivnosti u čast ovog jubileja.

Kako se ističe, završen je veliki poduhvat restauratorskih i konzervatorskih radova na zdanju Njegoševe škole, hramovima Sv. Vaznesenja Gospodnjeg na Toploj i crkve Svetog Arhanđela Mihaila u Starom gradu. Kruna svih realizovanih aktivnosti biće upravo centralna svečanost, 14. jula.

Granica uprave Topaljske gradske, kako se ističe, prostirala se skoro u potpunosti u opsegu današnje Opštine Herceg Novi, izuzev Starog grada unutar zidina i podgrađa do samostana Svetog Antuna koja je bila pod ignerencijom mletačkih Providura. Nosilac autonomije je bilo naselje Topla koja je obuhvatala današnje Igalo, Gomilu, Toplu, Bajer, Srbinu i Savinu.  Sva preostala sela današnje opštine Herceg Novi su bila pod ingerencijom Tople i bila grupisana u pet teritorijlnih jedinica (Bijela, Kuti, Podi, Kameno-Mokrine, Mojdež).

Na čelu upravne strukture se nalazio Kapetan od komunitadi i četiri Suđe od komunitadi koji su birani na period od godinu dana, dok je opštinsku administraciju vodio Kancelijer - preteča funkcije predsjednika opštine. Središte uprave Topaljske komunitadi bilo je u sakralnom kompleksu Svetog Vaznesenja Hristovog na Toploj.

Navodi se da su prava unutar autonomije Topaljske komunitadi vremenom napredovala i evoluirala a podrazumjevala su pravo na: nezavisno sudstvo i pravo na pečat (Vaznesenje Hristovo), zvaničnu upotrebu sopstvenog jezika, zvaničnu upotrebu ćiriličnog  pisma (staroslovenska ćirilica) u opštinskoj administraciji,  slobodu u ispovjedanju pravoslavne vjere (budući da je zvanična državna religija Mletačke Republike bila katoličanstvo) i crkvenu pripadnost Svetoj Pećkoj patrijaršiji, pravo na obnavljanje i podizanje novih pravoslavnih hramova pod specifičnim uslovima. 

Ova prava su bila osnov za očuvanje i unapređenje kulturnog identiteta našeg naroda kroz naredne epohe, i po kojima se teritorija Opštine Herceg Novi razlikovala u odnosu na preostale teritoriije Mletačke Republike.

U godinama Topaljske komunitadi, na Toploj je bila smještena pravoslavna Mitropolija osnovana za doba mitropolita Savatija Ljubibratića, koja je bila koja je imala jurizdikciju nad čitavom Bokom i Dalmacijom.

Kao izraz susreta tradicionalnog lokalnog običajnog prava sa zakonodavstvom Mletačke republike ova opština je snažno ekonomski i privredno napredovala da bi tokom vijeka mletačke uprave ostvarila potpunu političku stabilnost. Novska trgovačka flota je tokom druge polovine 18. vijeka postala konkurentna peraškoj, dobrotskoj i kotorskoj. 

Ističe se da su sva sačuvana obimna dokumentacija arhiva Topaljske komunitadi pisana na ćirilici, dio Mletačkog arhivskog fonda arhiva u Herceg Novom i predstavlja zakonom zaštićno pokretno Kulturno dobro od nacionalnog značaja za državu Crnu Goru. Dokumentacija o Topaljskoj komunitadi čuva se u arhivima Venecije, Zadra i Herceg Novog, ali i u kapitalnom arhivu manastira Savina.