Ipak, istorija kao nauka ima svoj osnov i naučni metod koji ne dozvoljava da se istorijske činjenice revidiraju, iako je na Balkanu mnogo onih koji bi se time bavili, ili se već bave, iz različitih razloga.

“Istorijske, kao ni svake druge činjenice ne mogu se revidirati. Zašto? Zato što "ono što je bilo" nije moguće promijeniti. Mijenja se samo naše razumijevanje istorijskih činjenica. A to je legitiman naučni metod. Samim tim, revizija je samo pokušaj drugačije valorizacije činjenica. Da nije tako, jednom zapisana činjenica bi važila za sve epohe i vremena.” konstatuje za Kodex profesor i istoričar Šerbo Rastoder.

Međutim, na Balkanu vlada “ponovno otkrivanje istorije”. Malo malo pa na nekom portalu, u nekim novinama, na nekoj televiziji…možete čuti “nove i tek otkrivene” istorijske činjenice koje se itekako ne slažu sa onim što je nauka utvrdila za istorijsku istinu. Ne treba pominjati primjere već poslušati profesora Rastodera koji je decidan kada kaže da nema “starog” i “novog” čitanja istorije.

“Postoji samo naučno i pseudonaučno čitanje istorije. Naučno čitanje ima svoja pravila koja definišu nauku i stručnjaka. Pseudonauka nikog ne obavezuje. Ako se zna ova razlika onda pitanje nema smisla. Ako se ne zna, onda je svako pisanje o prošlosti “Istorija”. I nju onda pišu pobjednici, što opet nije tačno. Jer svaki “pobjednik” u istoriji biva “pobijeđen”.”kaže za Kodex profesor Šerbo Rastoder.

Narodi Jugoslavije su sa ogromnim žrtvama izašli kao pobjednici iz drugog Svjetskog rata. Sedamdeset i neku godinu poslije u jugoslovenskim narodima prisutna je relativizacija antifašističke žrtve ali i promocija onih ideologija i ideologa koji ne samo da su poraženi u tom ratu već se i veliki broj civilnih žrtava na Balkanu pripisuje upravo njima. 

“Antifašizam je vrijednosna kategorija pobjednika u drugom Svjetskom ratu. Fašizam se pokušava rehabilitovati kao poraženi vrijednosni sistem i to nema veze sa istorijom nego sa sadašnjošću. Ako sadašnjost želite prikazati kao logićni nastavak prošlosti i promovisati poraženu ideologiju onda to nije “rehabilitacija” nego ideološko nasilje nad stvarnošću.” kaže profesor Rastoder.

Latinsku poslovicu da je istorija učiteljica života treba tumačiti i kao saznanje da učiti iz istorije znači biti osposobljen za donošenje pravilnih odluka. Izbor “činjenica” iz istorije može biti selektivan, kaže profesor Rastoder, ali za to ne treba kriviti istoriju već onoga ko vrši odabir činjenica.

“Veliki istoričari su izrekli stav da je “Istorija kći svog vremena”. Odnosno, ne postoji mogućnost razumjevanja istorije izvan sadašnjeg vremena i to je proces koji traje hiljadama godina. Ništa tu nema novo i ništa tu nema što već nije viđeno.” zaključuje za Kodex istoričar Šerbo Rastoder.

A onda se zaključak sam nameće, ukoliko nema razumjevanja istorije izvan sadašnjosti, onda mi ili ne razumijemo istoriju ili ne razumijemo sadašnjost.