Veličine je Grenlanda i otcijepio se od sjeverne Afrike, a sakrio se pod južnu Evropu prije oko 140 miliona godina.
Zaboravite Atlantidu“, rekao je Duve van Hinsbergen, autor studije i profesor globalne tektonike i paleogeografije na Univerzitetu u Utrehtu.
Ogroman broj turista, iako to ne zna, provodi godišnji odmor na izgubljenom kontinentu Velika Adrija.
Studija je objavljena ovog mjeseca u časopisu Gondwana Research. Istraživanje evolucije planinskih vrhova može pokazati evoluciju kontinenata.
„Većina planinskih lanaca koje smo istraživali potiče sa jednog kontinenta koji se od sjeverne Afrike odvojio prije više od 200 miliona godina“, istakao je Van Hinsbergen, i dodao da jedini preostali dio ovog kontinenta vodi od Torina preko Jadranskog mora do 'pete' čizme Italije.
To područje geolozi nazivaju Adrija, pa istraživači za ovu studiju prethodno neotkriveni kontinent nazivaju Velika Adrija.
U mediteranskom regionu geolozi imaju različito razumijevanje tektonike ploča. Tektonika ploča je teorija koja stoji iza formiranja okeana i kontinenata, a za ostale djelove Zemlje ta teorija sugeriše da se ploče ne deformišu kada se kreću jedna pored druge u oblastima sa velikim linijama rasijedanja. Tako su Turska i Mediteran potpuno različiti.
„To je jednostavno geološki nered: sve je zakrivljeno, slomljeno i naslagano. U poređenju sa ovim, Himalaji predstavljaju prilično jednostavan sistem. Tamo možete da pratite nekoliko velikih linija na udaljenosti većoj od 2.000 kilometara“, objasnio je Hinsberger.
U slučaju Velike Adrije, veći dio bio je pod vodom, prekriven plitkim morem, koralnim grebenima i sedimentima.
Sedimenti su formirali stijene koje su isklesane. Velika Adrija bila je prikleštena pod plaštom južne Evrope. Te odsječene stene postale su planinski lanci na Alpima, Apeninima, Balkanu, Grčkoj i Turskoj.
Ostaci izgubljenog kontinenta mogu se vidjeti u planinama Bik u Turskoj.
„Subdukcija, uranjanje jedne ploče ispod druge, jeste osnovni način formiranja planinskih lanaca“, rekao je Van Hinsbergen.
Rekonstrukcija ovog evolucijskog okrića sa osvrtom na planinske vrhove na Mediteranu zahtijevala je saradnju, jer obuhvata više od 30 zemalja. A svaka od njih ima svoj način geoloških istraživanja, mape i ideje o tome kako su se stvari formirale, rekli su istraživači.
Koristeći softver za tektonsku obnovu ploča, istraživači su se vratili u vrijeme kada su se kontinenti poprilično razlikovali od mape koju poznajemo danas.
Istraživači su otkrili da je Velika Adrija počela da postaje sopstveni kontinent prije oko 240 miliona godina tokom perioda trijasa.
Iz ovog mapiranja nastala je slika Velike Adrije i nekoliko manjih kontinentalnih blokova koji sada čine delove Rumunije, severne Turske ili Jermenije“, rekao je Van Hinsbergen, i dodao da se deformisani ostaci gornjih nekoliko kilometara izgubljenog kontinenta i dalje mogu vidjeti u planinskim lancima.
Ostatak dijela kontinentalne ploče, debljine oko 100 km, uronio je ispod južne Evrope u zemaljski plašt, gdje možemo i dalje da ga pratimo seizmičkim talasima do dubine od 1.500 kilometara.
U januaru 2017. istraživači su najavili otkriće izgubljenog kontinenta preostalog od superkontinenta Gondvana, koji je počeo da se raspada pre 200 miliona godina. Ostatak koji je prekriven lavom sada je pod Mauricijusom, ostrvom u Indijskom okeanu.
Velika Adrija nije prvi izgubljeni kontinent koji je pronađen, a vjerovatno nije ni poslednji.
RTS/CNN
Komentari