Ovih dana u toku je završna riječ u sudskom postupku osumnjičenima za ubistvo. Tužilac je zatražio maksimalnih 40 godina zatvora, a osumnjičeni, bivši rukovodioci Resora službe bezbjednosti Srbije Radomir Marković, Milan Radonjić i Ratko Romić su izjavili da nisu krivi za ubistvo vlasnika listova Dnevni telegraf i Evropljanin Slavka Ćuruvije.

Iako bi se pomislilo da je izricanje presude pitanje skorog trenutka, veliko je pitanje da li će se to zaista i desiti. Razlog tome ono viđeno proteklih godina i decenija u slučaju Ćuruvija.

Treća završna riječ

Ovo je bilo treće po redu iznošenje završne riječi. Bilo je potrebno da prođe gotovo 15 godina od ubistva da bi bili uhapšeni osumnjičeni izvršioci, a zatim još devet. U međuvremenu desilo se suđenje, pa ponovljeno suđenje, donesena je i prvostepena presuda, ali krivci i danas, 24 godine kasnije nisu osuđeni. Sada ostaje nada da ovo vijećanje Suda biti zaista i posljednje.

Ono što je do sada poznato jeste da iza ovog ubistva stajala država Srbija, što su priznali funkcioneri naše zemlje. To pokazuje i odugovlačenje samog procesa, a odgovorne su kako aktulene tako i prethodne vlasti u Srbiji.

Analitičar Službe pa novinar

Slavko Ćuruvija je rođen u Zagrebu, 9. avgusta 1949. godine. Diplomirao je na Fakultetu političkih nauka Univerziteta u Beogradu. Radni vijek je počeo u preduzeću “Mašinogradnja“. Od 1984. godine je radio kao analitičar u Upravi za analize Saveznog sekretarijata za unutrašnje poslove.

Godine 1986. Ćuruvija se pridružio novinarskoj ekipi lista “Borba“. Počeo je kao komentator, a zatim je napredovao preko urednika unutrašnje političke rubrike, do pozicije glavni i odgovorni urednik.

Pisao je komentare i reportaže sa Kosova i Metohije u periodu od 1986. do 1988. godine. Bio je jedan od rijetkih novinara koji je bio pored Slobodana Miloševića tokom njegove posjete Kosovu Polju, 24. aprila 1987, kada je Milošević izgovorio čuvenu rečenicu “Niko ne smije da vas bije!“.

U“„Borbi“ je ostao do 1994. godine kada je država preuzela kontrolu nad listom, nakon čega je napustio novine. Sve vrijeme je bio aktivni dopisnik ili saradnik više medija. Pisao je za NIN, zagrebački Vjesnik, Večernji list, podgoričku Pobjedu, TV Beograd, TV Politiku, TV Sarajevo…

Zajedno sa Momčilom Đorgovićem 1994. godine je osnovao list “Telegraf“, čije ime, posle njihovog razlaza 1996, Đorgović mijenja u “Nedeljni telegraf“, a Ćurvija dvije godine nakon toga, je osnovao je “Dnevni telegraf“ (DT), prvi privatni dnevni list u Srbiji. Dvije godine kasnije, osnovao je magazin “Evropljanin“.

Gubitak naklonosti

Zbog svoje kritike prema režimu Slobodana Miloševića i njegove supruge Mirjane Marković izgubio je naklonost koju je imao. Iako nikada dokazana, mnogi misle da je “izdaja“ bračnog para Milošević-Marković utrla put njegovoj likvidaciji.

Novinar i direktor Radio televizije Srbije Aleksandar Tijanić je u TV dokumentarcu “Kad režim strijelja“ emitovanog na desetogodišnjicu ubistva opisao njihov odnos kao “pakt o nenapadanju koji mu je omogućavao da dođe do značajnih informacija i time značajno uveća broj čitalaca Dnevnog telegrafa“. Ćuruvijina nevenčana supruga Branka Prpa je pridavala znatno manji značaj tom poznanstvu.

Ćuruvijin odnos sa Mirjanom Marković se znatno pogoršao u ljeto 1998. godine, kada su u toku bile značajne policijske akcije protiv pobunjenih Albanaca na Kosovu. Na osnovu Uredbe Vlade Srbije o posebnim mjerama u uslovima prijetnje NATO napada na zemlju “Dnevni telegraf“ privremeno je zabranjen 14. oktobra 1998, a prostorije su zapečaćene. Iznerviran takvom odlukom Slavko je odjurio kod Mire Marković kada su navodno pale “teške riječi“.

Nedugo zatim zaplijenjena je cjelokupna imovina firme DT-pres koja je izdavala DT, a potom je Slavko registrovao listove u Crnoj Gori. Ipak, zbog tekstova i ilustracija u “Evropljaninu“ oktobra 1998. sud u Beogradu izrekao je Ćuruviji i njegovom preduzeću ukupnu kaznu od 2,4 miliona tadašnjih dinara.

Presuda je donijeta na osnovu kontroverznog Zakona o informisanju, koji je donijet 1998. godine kada se na čelu Ministarstva za informisanje u Vladi Mirka Marjanovića nalazio Aleksandar Vučić. Tadašnji zakon je uveo visoke novčane kazne za novinare čije se izvještavanje nije uklapalo u propisane okvire, a na osnovu tužbi koje bi, pozivajući se na “protivdržavno i podrivajuće djelovanje“ raznih vrsta, podnosili građani ili organizacije, a po kojima su prekršajni sudovi imali obavezu da odluče u roku od 24 časa. Kazna je izrečena tri dana nakon donošenja zakona retroaktivnim dejstvom Zakona.

Ćuruvija je, zajedno sa još dvojicom novinara lista, 8. marta 1999. godine kažnjen na pet mjeseci zatvora zbog uznemiravanja javnosti.

Mirjana Marković je desetak dana pred Ćuruvijino ubistvo, na sjednici Direkcije Jugoslovenske ljevice (JUL) njega označila kao glavnog državnog neprijatelja koji je izazvao bombardovanje i da će mu narod suditi.

Nekoliko dana pred ubistvo, Mirjana Marković je preko Dragana Hadži Antića izdejstvovala da se u prorežimskom dnevniku Poltika ekspres, zatim i na dnevniku RTS objavi tekst tadašnjeg glavnog urednika Miroslava Markovića “Ćuruvija dočekao bombe“. Taj tekst mnogi smatraju za svojevrsnu presudu Ćuruviji.

Danas, u Beogradu jedna ulica nosi ime Slavka Ćuruvije, a memorijalna ploča nalazi se na mestu gdje je ubijen.

N1