Aktivnost gena mijenja se sa godišnjim dobima, a sa njima i imunitet organizma, pokazuje istraživanje britanskih naučnika koji su utvrdili da se aktivnosti gotovo četvrtine gena mijenjaju sezonski. Tako je "zimska" aktivnost gena povezana sa bržim razvojem zapaljenja u organizmu.

To pruža moguće objašnjenje da su neke bolesti, poput kardiovaskularnih oboljenja ili reumatoidnog artritisa, češće zimi ili tada imaju teže simptome, dok su ljudi ljeti zdraviji, zaključio je tim naučnika sa Kembridža u Belikoj Britaniji.

Odavno je poznato da kardiovaskularne i autoimune bolesti poput dijabetesa tipa jedan ili multiple skleroze variraju u zavisnosti od godišnjeg doba.

Naučnici su utvrdili da je 5.136 od 22.822 gena, koje su ispitivali, bilo aktivnije tokom ljeta. Ta, sezonska aktivnost gena utiče na ćelije odgovorne za imuni odgovor kao i na sastav krvi i masnog tkiva.

Rezultati bi mogli da utiču na pristup liječenju dijabetesa tipa jedan, kao i na planiranje budućih istraživanja. Liječenje nekih bolesti moglo bi biti efikasnije ako bude usklađeno sa godišnjim dobima, tvrde naučnici.

Tim je istraživao uzorke krvi i masnog tkiva više od 16.000 osoba u Britaniji, SAD, Islandu, Australiji i Gambiji. Nizom različitih metoda analizirali su odabrane gene u određenim ćelijama ili tkivima. U zavisnosti od toga jesu li uzorci bili uzeti ljudima sa sjeverne ili južne polulopte, više od 5.000 gena imalo je suprotne obrasce ponašanja, pokazali su rezultati objavljeni u časopisu Nature Communications.

Posebnu pažnju privuklo je ponašanje gena ARNTL koji potiskuje upalnu reakciju, odnosno brani se od infekcije. Ovaj gen je bio aktivniji ljeti nego zimi.

Istraživači su, takođe, utvrdili da su geni odgovorni za pojedinačne reakcije na vakcine aktivniji zimi nego ljeti. To znači da bi neki programi vakcinisanja bili efikasniji zimi kad je imuni sistem bolje pripremljen za kvalitetniju reakciju.

Doktor Kris Valas, koautor studije i genetski statističar sa Univerziteta u Kembridžu kaže da ovi rezultati ukazuju da, u modernom okruženju, porast zapaljenskih reakcija u imunitetu koji se događa tokom zime, objašnjava povećanje broja oboljelih od inflamatornih bolesti tokom ovog godišnjeg doba, jer su ljudi tada jednostavno osetljiviji i podložniji bolestima.

Primjera radi, za vrijeme zimskog perioda kod stanovnika sjeverne Zemljine hemisfere, nivo proteina u krvi koji su povezani sa kardiovaskularnim i autoimunim bolestima je veći nego za vrijeme ljetnjih meseci.

Ima smisla, kaže dr Valas, da se naš imuni sistem adaptira varijacijama genetskog ponašanja u zapaljenskim procesima, jer su oni upravo i najčešći uzročnici smrtnosti u ljudskoj evoluciji.

Nije, međutim, baš jasno kako se imuni sistem mijenja po sezonama. Vjerovatno, kažu istraživači, u tom mehanizmu veliku ulogu ima cirkadijalni ritam, koji reguliše budnost i spavanje, a kojim djelimično upravlja dnevna svjetlost, kao i nivo vitamina D u organizmu.

Profesor Majk Tarner, iz istraživačkog biomedicinskog centra u Kembridžu, objašnjava:

„Ovo je izvanredna studija koja daje stvaran dokaz popularnom shvatanju da smo zdraviji u ljeto. Aktivnost velikog broja naših gena, kao i struktura krvi i masnog tkiva, varira od sezone do sezone.

Doktorka Karen Adington kaže da je odavno poznato da se najviše dijabetesa tipa jedan dijagnostikuje zimi:

„Sada znamo i zašto je tako. Studija otkriva biološke mehanizme koji nam do sada nisu bili poznati, a koji organizam čine sklonijim autoimunim napadima čestim kod dijabetesa tipa jedan“.

Još jedna nedavna britanska studija dala je zanimljive podatke o tome koliko nas mjesec u kom smo rođeni predodređuje za određene bolesti. Istraživanje nema veze sa astrologijom, već upravo sa razlozima koje su u prethodnom istraživanju izneli naučnici sa Kembridža.

Oni su naime, otkrili povezanost mjeseca rođenja sa 55 različitih bolesti. Najprije su došli do zaključka da su oni koji su rođeni u maju najmanje skloni bolestima tokom života, za razliku od onih koji su rođeni u oktobru, kod kojih je "pronađeno" da boluju od najviše oboljenja.

Konkretno, istraživanje je pokazalo da osobe koje su rođene tokom zimskih mjeseci, kada ima manje sunca, imaju manjak vitamina D, a time i veću sklonost ka kardiovaskularnim bolestima.

Istraživači su otkrili da je čak 10 kardiovaskularnih bolesti povezano sa zimskim mjesecom rođenja. Na primjer, kardiomiopatija i hipertenzija češći su kod onih koji su rođeni u januaru.

Studija je, takođe, pokazala da je rizik od nastanka poremećaja hiperaktivnosti i pažnje (ADHD) veći kod onih koji su rođeni posljednjih mjeseci u godini, a najveći kod onih rođenih u novembru.

Istraživači, međutim, kažu da klimatsko i socioekonomsko okruženje značajno mogu da promene vezu između mjeseca rođenja i potencijalnog rizika od mnogih bolesti.  

Izvor: Nezavisne novine