Naučnici se decenijama bave otkrivanjem metoda i načina kojim bi mogli da smanje rizik od nastanka tromba u krvnim sudovima, pišu "Novosti". Ovu bolest ima čak trećina ženske i četvrtina muške populacije. Posljednji podaci Instituta za istraživanje tromboze (TRI) u Londonu, pokazuju da su krvni ugrušci u 95 odsto slučajeva krivi za nastanak šloga ili infarkta, kao i da pola miliona Evropljana umre zbog posljedica stvaranja tromba u krvi. Takođe, jedan od tri pacijenta razviće trombozu ukoliko se ne primijene preventivne mjere. To mogu biti lijekovi, kao što su trombolitici, antikoagulansi, antitrombociti, ali ljekari potenciraju i prirodne načine sprječavanja stvaranja fatalnih ugrušaka. 

- Venska tromboza i dalje predstavlja izazov za kliničku praksu, odnosno za pacijente i cjelokupni zdravstveni sistem - kaže Lord Kakar, profesor hirurgije sa Univerziteta u Londonu i direktor Instituta za istraživanje venske tromboze. 

Istovremeno, stručnjaci rade i na otkrivanju metoda kojima bi moglo da se otkrije postojanje ugruška, prije nego što on napravi štetu organizmu. Takav jedan metod otkriven je prošle godine na Univerzitetu Kalifornija u San Dijegu. Naučnici su napravili jednostavan test iz urina koji otkriva prisustvo ugruška. Testom se mjeri nivo fibrinopeptida (FPB) koji se oslobađa kada u krvi postoji tromb. 

Iako postoji niz lijekova kojim se sprječava zgrušavanje krvi, stručnjaci i dalje preporučuju prirodne načine za prevenciju nastanka tromba u venskom sistemu. Tromb koji se stvori, cirkulacijom može da dospije u različite dijelove tijela i da dovede do zapušenja krvnih sudova, a time i do infarkta, moždanog udara ili plućne embolije (začepljenja plućne arterije). 

Paralizovane osobe, kao i pacijenti koji su usljed velikih preloma ili operacije dugo mirovali, u riziku su od ovog oboljenja, koje je još vjerovatnije, ako pri tome postoje i genetske predispozicije za to. 

Posljednje istraživanje pokazuje i da uobičajeni lijekovi protiv bolova, poznatiji kao nesteroidni protivupalni lijekovi, kao što su "naproksen" i "ibuprofen" (NSAID) mogu da povećaju rizik od nastanka tromba. Studija u kojoj je učestvovalo 21.000 pacijenata, objavljena u časopisu "Reumatologija", pokazala je da oni koji su uzimali NSAID imaju za 80 odsto veći rizik za nastanak tromboze. 

Rađena su mnoga ispitivanja i analize kako bi se što bolje razumjela priroda ove bolesti, kao i načini prevencije. Neka istraživanja su u stručnim krugovima još diskutabilna i nedovoljno potvrđena, naročito kada se radi o prirodnim načinima prevencije. Na osnovu dosadašnjih istraživanja vjeruje se da na sljedeće načine može da se da spriječi stvaranje tromba, ali ima stručnjaka koji se protive nekim od ovih vrsta prevencije.

Uzimanje vitamina E

ZA: Redovno uzimanje određenih doza vitamina E može da smanji rizik od nastanka krvnih ugrušaka kod žena, saopštili su američki naučnici. Oni su, međutim, napomenuli da su potrebna dalja istraživanja koja bi potvrdila ulogu vitamina E u prevenciji ugrušaka, ili venskog tromboembolizma, opasnog po život, i preporučili pacijentima da ne prestaju sa uzimanjem prepisanih lijekova protiv koagulacije. Rezultati ispitivanja su pokazali da žene koje uzimaju vitamin E imaju 21 odsto manje izgleda da pate od pojave krvnih ugrušaka, navode naučnici Američkog udruženja za srce. 

- Ovo je uzbudljivo i interesantno otkriće, ali smatram da to još nije dokaz - kaže doktor Robert Glin s Medicinskog fakulteta na Harvardu. 

PROTIV: Američko udruženje za srce obično ne preporučuje antioksidantivne vitamine, kao što je vitamin E, za prevenciju kardiovaskularnih bolesti ili zdravstvenih stanja koja uključuju krvne ugruške.

Prestanak pušenja

Pušači imaju dvostruko veći rizik od nastanka tromba, kažu naučnici. Teško oboljenje arterija nogu, Birgerova bolest, koja često neizbježno vodi u gangrenu, vezuje se isključivo za uticaj pušenja.

Smanjenje tjelesne težine

Gojaznost je jedan od faktora rizika za nastanak tromboze. Žene koje imaju višak oko bokova imaju povećan rizik za razvoj po život opasnih krvnih ugrušaka, isto kao i muškarci sa naslagama masti oko struka. Danski naučnici sproveli su desetogodišnje istraživanje u kojem je učestvovalo skoro 60.000 muškaraca i žena. Istraživanje je pokazalo jasnu vezu između mjesta na tijelu na kojem su naslage masti i rizika za stvaranje krvnih ugrušaka u venama ili "duboke venske tromboze". U članku objavljenom u američkom stručnom medicinskom časopisu Circulation: Journal of the American Heart Association, istraživači su zabeležili 641 slučaj duboke venske tromboze u populaciji od 27.178 muškaraca i 29.876 žena u dobu od 50 do 64 godine. 

Otkrili su vezu između duboke venske tromboze i tjelesne mase, indeksa tjelesne mase, ukupne količine masti u tijelu, obima struka i obima bokova. Pokazalo se da višak kilograma drugačije utiče na žene, a drugačije na muškarce. Istraživači su pronašli vezu između obima bokova i duboke venske tromboze kod žena, ali ne i kod muškaraca, a između obima struka i duboke venske tromboze samo kod muškaraca. Naučnici kažu da je 30 minuta fizičke aktivnosti dnevno dovoljna prevencija od nastanka ugrušaka.

Ishrana bogata omega 3 masnim kisjelinama

Ograničite unos proizvoda životinjskog porijekla, mesa, jaja i mliječnih proizvoda sa visokim procentom masti. Omega-6 masne kisjeline (iz povrća, koštunjavog voća, integralnih žitarica, sjemenki i maslinovog ulja), omega-3 masne kisjeline (iz plave ribe i bundevinih sjemenki), biljni estrogeni (iz proizvoda na bazi soje) i rastvorljiva vlakna (u zobi i jabukama) pomažu u suzbijanju štetnog djelovanja masnoće u krvi.

Dodaci gvožđa

Dodaci gvožđa mogli bi da se koriste u sprječavanju stvaranja ugrušaka, otkriva istraživanje Imperijal koledža. Studija je sprovedena na 609 pacijenata sa bolestima krvnih sudova. Kod onih koji su uzimali gvožđe rizik od ugrušaka se smanjio. 

- Ako je nivo gvožđa u krvi niži od 17 mikromola po litru, rizik od tromboze je dva puta veći - kaže vođa istraživanja dr Kler Šovlin.